22 Şubat 1890 tarihinde Manastır’da dünyaya gelen Raphael Caldéron’un kentteki eğitim geçmişine dair bilgiler kısıtlıdır. Calderon soyadını taşıyan onlarca öğrencinin bulunduğu Alliance israélite universelle (Alyans) okul arşivinde Raphael’den bahsedilen ilk belge ise Alyans müfettişi Sylvain Bénédict’in 1905 baharında kaleme aldığı rapordur. Teftiş için gittiği Manastır’da yalnızca okulun işleyişini ve öğretmenlerini değil, Paris’teki Doğu Yahudileri Muallim Mektebi (ENIO) adaylarını da yakından inceleyen müfettiş Bénédict, raporunda üç aday için kısa kısa değerlendirmelerde bulunur. Buna göre Raphael Calderon adaylar içerisinde zekasıyla en dikkat çeken öğrencidir.
Bu ziyaretten kısa bir süre sonra adaylığı resmileşen Raphael’in dosyası Paris’e gönderilir. Okul müdürü David Arié’nin 30 Temmuz 1905 tarihli mektubunda belirttiğine göre Calderon, Paris’teki öğretmen okuluna kabul edilir. Bir süre sonra okul müdürünün yoğun ısrarıyla sınıf arkadaşı Meir Papo da kabul alır. Ancak, Meir Papo Bağdat’a haham olarak atanan babasını takip ettiği için Raphael, 25 Eylül 1905’te Paris yolculuğuna tek başına çıkmak zorunda kalır.
Üç yıllık bir eğitimin ardından 1908 yılının Temmuz ayında ENIO’dan mezun olmayı başaran Raphael aslında ortalama bir öğrenciydi. Onu tarihi açıdan önemli kılan şey ise David Arié tarafından temelleri atılan Manastırlı eğitmen kuşağının öncüsü ve Manastırlı gençler için ilham kaynağı olmasıdır. Öyle ki, abisinin ENIO’dan mezun olduğu yıl kardeşi Salomon Caldéron da bu okul için aday gösterilen öğrenciler arasında yer almıştı.
1908 yılının bitirme sınav sonuçları şu şekildedir. Notlar 20 üzerinden verilmektedir. Kaynak: Alliance israélite arşivleri, France E 2b, Promotions de l’ENIO, Israel Danon, 1904–1912
Mezuniyetten hemen sonra, Ekim 1908’de Beyrut’ta yardımcı öğretmen olarak göreve başlayan Raphael, ilk görev yerinde yalnız değildi. ENIO’dan sınıf arkadaşı Edirneli Juda Camhi de öğretmen olarak Beyrut’ta kendisine eşlik ediyordu. Paris’teki prestijli öğretmen okulunda geçirdikleri üç yılın ardından, bu iki arkadaşın hayatları bu kez de Beyrut’ta öğretmen ve oda arkadaşı olarak kesişecekti.
1909 yılında çekilen, Beyrut’taki okula ve okul personeline ait olan bu fotoğraflar Raphael Caldéron ve Edirneli meslektaşı Juda bu okulda görev yaparken çekilmişti. Yukarıdaki fotoğrafın en sağ ve sol uçlarında ayakta bulunan iki genç öğretmen Caldéron ve Camhi ikilisinden başkası değil ancak fotoğraftaki gençlerden hangisinin Calderon hangisinin Camhi olduğu ise cevap bulmayı bekleyen bir soru. Yine de Beyrut okul müdürlerinin yazışmaları üzerinden fotoğraflar hakkında birtakım öznel çıkarımda bulunmak mümkün olmuştur.
Beyrut Erkek Mektebi’nin müdürü Yomtob David Semach’ın raporlarına göre Calderon’un öğretmenlik yeteneği, Edirneli meslektaşına kıyasla çok zayıftı. Okul idaresi Caldéron’un sınıfta otorite kuramamasından ve ders işleyişinden son derece rahatsızdı. Mösyö Semach bir mektubunda genç öğretmen Calderon için şu ifadeleri kullanır:
“Enerjik çalışmasına ve bizim sabırlı çabalarımıza rağmen Bay Raphael Caldéron istemeyerek de olsa üç yıllık eserimizi yıkmaya başladı. Daha önce bize güvenen veliler şikayet etmeye başladılar. Çocuklar bile yeni öğretmenleriyle zaman kaybettiklerini hissetmeye başladılar. […] Günlerimizi bir sınıftan diğerine düzeni sağlamaya çalışmakla geçiriyoruz.”
Camhi’nin öğretmenlik yeteneği ise Yomtob Semach’ın değerlendirmelerine göre o kadar güçlüydü ki bir sınıfı tek başına yönetebilir kapasitedeydi. Görünür ve varsayılan olgunluğu göz önüne alındığında J. Camhi’nin (20) “Cours moyen” başlıklı fotoğrafın sağında, sandalyede oturan kişi olma ihtimali daha yüksektir.
Raphal Calderon’un (18) ise yaşça daha büyük öğrencilerden oluşan karma bir sınıfa, diğer iki öğretmen arkadaşı ile birlikte görevlendirilmiş olma olasılığı ağır basan bir fikirdir. Tek başına bir sınıfı idare etmekte güçlük çeken Raphael’in tecrübe kazanması ve belki de gözlem yapabilmesi için “Cours supérieur” sınıfında ders verdiği varsayılabilir.
İlk görev yerindeki acemiliğinden ve okul müdürünün olumsuz görüşlerinden ötürü Beyrut macerası sadece bir eğitim öğretim yılı kadar süren Raphael’in bir sonraki durağı Fas’ın Tanca kenti olur. 10 günlük bir yolculuğun ardından 1909 yılının Kasım ayı başında yeni görev yerinde iş başı yapar. Ancak 4 Aralık 1909 tarihinde 39,5 derece ateşle hastaneye kaldırılır ve bir süre sonra tifo tanısı koyulur. Hastalık normal seyrinde ilerlerken birtakım komplikasyonlar oluşur. Tedavisi uzunca bir süre gerektiren flebite yakalanır. İki ay boyunca Fransız hastanesinde tedavi görmek zorunda kalan Raphael, 30 Ocak 1910 tarihinde çok zayıflamış bir halde taburcu olur. Özel hastanenin 185,5 franklık masrafını ise Alyans Merkez Komitesi üstlenir.
Tanca Fransız Hastanesi tarafından Raphael Caldéron için düzenlenen masraf ve alındı belgesi Kaynak: Alliance israélite universelle arşivi Maroc LVII E 935 c — Abraham Ribbi, 9 Şubat 1910
Arşiv belgelerinde Raphael’in okulun ikinci döneminde ders verip vermediğine dair herhangi bir bilgi olmasa da belgelerden eğitim öğretim yılının sonuna kadar Tanca’da kaldığı anlaşılıyor. Raphael, 1910 yılının yaz tatilini altı yıldır görmediği ailesinin yanında, Drama’da geçirebilmek için izin almış, Drama’dayken hastalığının nüksetmesinden dolayı yeni eğitim öğretim döneminin başlangıcında Tanca’ya dönememişti. Drama belediye doktoru Haydar Bey’in üç aylık istirahat önerisini Alyans başkanına iletmişti ama herhangi bir sağlık raporu sun(a)mamıştı. Hemen hemen aynı günlerde, Manastır okul müdürü Mathatias Benveniste, Raphael’e doğduğu kentte öğretmenlik teklifinde bulunmuştu fakat okul müdürünün bu mektubu da Raphael’in geçmişi, fotoğraftaki sureti ve hayatının geri kalanı ile ilgili onlarca soru gibi cevapsız kalmıştı.
22 Şubat 1890 tarihinde Manastır’da dünyaya gelen Raphael Caldéron’un kentteki eğitim geçmişine dair bilgiler kısıtlıdır. Calderon soyadını taşıyan onlarca öğrencinin bulunduğu Alliance israélite universelle (Alyans) okul arşivinde Raphael’den bahsedilen ilk belge ise Alyans müfettişi Sylvain Bénédict’in 1905 baharında kaleme aldığı rapordur. Teftiş için gittiği Manastır’da yalnızca okulun işleyişini ve öğretmenlerini değil, Paris’teki Doğu Yahudileri Muallim Mektebi (ENIO) adaylarını da yakından inceleyen müfettiş Bénédict, raporunda üç aday için kısa kısa değerlendirmelerde bulunur. Buna göre Raphael Calderon adaylar içerisinde zekasıyla en dikkat çeken öğrencidir.
Bu ziyaretten kısa bir süre sonra adaylığı resmileşen Raphael’in dosyası Paris’e gönderilir. Okul müdürü David Arié’nin 30 Temmuz 1905 tarihli mektubunda belirttiğine göre Calderon, Paris’teki öğretmen okuluna kabul edilir. Bir süre sonra okul müdürünün yoğun ısrarıyla sınıf arkadaşı Meir Papo da kabul alır. Ancak, Meir Papo Bağdat’a haham olarak atanan babasını takip ettiği için Raphael, 25 Eylül 1905’te Paris yolculuğuna tek başına çıkmak zorunda kalır.
Üç yıllık bir eğitimin ardından 1908 yılının Temmuz ayında ENIO’dan mezun olmayı başaran Raphael aslında ortalama bir öğrenciydi. Onu tarihi açıdan önemli kılan şey ise David Arié tarafından temelleri atılan Manastırlı eğitmen kuşağının öncüsü ve Manastırlı gençler için ilham kaynağı olmasıdır. Öyle ki, abisinin ENIO’dan mezun olduğu yıl kardeşi Salomon Caldéron da bu okul için aday gösterilen öğrenciler arasında yer almıştı.
Kaynak: Alliance israélite arşivleri, France E 2b, Promotions de l’ENIO, Israel Danon, 1904–1912
Mezuniyetten hemen sonra, Ekim 1908’de Beyrut’ta yardımcı öğretmen olarak göreve başlayan Raphael, ilk görev yerinde yalnız değildi. ENIO’dan sınıf arkadaşı Edirneli Juda Camhi de öğretmen olarak Beyrut’ta kendisine eşlik ediyordu. Paris’teki prestijli öğretmen okulunda geçirdikleri üç yılın ardından, bu iki arkadaşın hayatları bu kez de Beyrut’ta öğretmen ve oda arkadaşı olarak kesişecekti.
Kaynak: Bibliotheque numérique de l’Alliance israélite universelle — AIUPHOT46
1909 yılında çekilen, Beyrut’taki okula ve okul personeline ait olan bu fotoğraflar Raphael Caldéron ve Edirneli meslektaşı Juda bu okulda görev yaparken çekilmişti. Yukarıdaki fotoğrafın en sağ ve sol uçlarında ayakta bulunan iki genç öğretmen Caldéron ve Camhi ikilisinden başkası değil ancak fotoğraftaki gençlerden hangisinin Calderon hangisinin Camhi olduğu ise cevap bulmayı bekleyen bir soru. Yine de Beyrut okul müdürlerinin yazışmaları üzerinden fotoğraflar hakkında birtakım öznel çıkarımda bulunmak mümkün olmuştur.
Beyrut Erkek Mektebi’nin müdürü Yomtob David Semach’ın raporlarına göre Calderon’un öğretmenlik yeteneği, Edirneli meslektaşına kıyasla çok zayıftı. Okul idaresi Caldéron’un sınıfta otorite kuramamasından ve ders işleyişinden son derece rahatsızdı. Mösyö Semach bir mektubunda genç öğretmen Calderon için şu ifadeleri kullanır:
Camhi’nin öğretmenlik yeteneği ise Yomtob Semach’ın değerlendirmelerine göre o kadar güçlüydü ki bir sınıfı tek başına yönetebilir kapasitedeydi. Görünür ve varsayılan olgunluğu göz önüne alındığında J. Camhi’nin (20) “Cours moyen” başlıklı fotoğrafın sağında, sandalyede oturan kişi olma ihtimali daha yüksektir.
Raphal Calderon’un (18) ise yaşça daha büyük öğrencilerden oluşan karma bir sınıfa, diğer iki öğretmen arkadaşı ile birlikte görevlendirilmiş olma olasılığı ağır basan bir fikirdir. Tek başına bir sınıfı idare etmekte güçlük çeken Raphael’in tecrübe kazanması ve belki de gözlem yapabilmesi için “Cours supérieur” sınıfında ders verdiği varsayılabilir.
İlk görev yerindeki acemiliğinden ve okul müdürünün olumsuz görüşlerinden ötürü Beyrut macerası sadece bir eğitim öğretim yılı kadar süren Raphael’in bir sonraki durağı Fas’ın Tanca kenti olur. 10 günlük bir yolculuğun ardından 1909 yılının Kasım ayı başında yeni görev yerinde iş başı yapar. Ancak 4 Aralık 1909 tarihinde 39,5 derece ateşle hastaneye kaldırılır ve bir süre sonra tifo tanısı koyulur. Hastalık normal seyrinde ilerlerken birtakım komplikasyonlar oluşur. Tedavisi uzunca bir süre gerektiren flebite yakalanır. İki ay boyunca Fransız hastanesinde tedavi görmek zorunda kalan Raphael, 30 Ocak 1910 tarihinde çok zayıflamış bir halde taburcu olur. Özel hastanenin 185,5 franklık masrafını ise Alyans Merkez Komitesi üstlenir.
Kaynak: Alliance israélite universelle arşivi Maroc LVII E 935 c — Abraham Ribbi, 9 Şubat 1910
Arşiv belgelerinde Raphael’in okulun ikinci döneminde ders verip vermediğine dair herhangi bir bilgi olmasa da belgelerden eğitim öğretim yılının sonuna kadar Tanca’da kaldığı anlaşılıyor. Raphael, 1910 yılının yaz tatilini altı yıldır görmediği ailesinin yanında, Drama’da geçirebilmek için izin almış, Drama’dayken hastalığının nüksetmesinden dolayı yeni eğitim öğretim döneminin başlangıcında Tanca’ya dönememişti. Drama belediye doktoru Haydar Bey’in üç aylık istirahat önerisini Alyans başkanına iletmişti ama herhangi bir sağlık raporu sun(a)mamıştı. Hemen hemen aynı günlerde, Manastır okul müdürü Mathatias Benveniste, Raphael’e doğduğu kentte öğretmenlik teklifinde bulunmuştu fakat okul müdürünün bu mektubu da Raphael’in geçmişi, fotoğraftaki sureti ve hayatının geri kalanı ile ilgili onlarca soru gibi cevapsız kalmıştı.
Paylaş: