Arşiv Makaleler

Kadıköy’ün az bilinen tarihi konuşuldu – Sevan Ataoğlu

“Yeldeğirmeni’nden Yahudiler Geçti, Anıları Kaldı” toplantısı yoğun ilgi gördü

Harun Niyego

Kadıköyü Bilim ve Sanat Dostları Derneği bir süredir ilçenin çok kültürlü yapısına odaklanan “Hatırla Kadıköy” projesini yürütüyor. Çalışmanın birincil amacı, çağdaş kent kültürünün gelişimini desteklemek. Bu çerçevede kültürel mirası korumak, kültürel hafızanın gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamak ve kent yaşamında kültürlerarası diyalogun gelişimine katkıda bulunmak amaçlanıyor. Proje kapsamında düzenlenen kent sohbetleri dizisinde Yeldeğirmeni mahallesinde yaşamış Yahudiler konuşuldu.

Yeldeğirmeni’nden Yahudiler Geçti, Anıları Kaldı” başlıklı toplantı 12 Mayıs Pazar günü Moda Rum Kültür Cemiyeti’nde gerçekleşti. İlk oturumda Harun Niyego “Haydarpaşa’da Geçen 100 yılımız” kitabından alıntılarla mahallenin Yahudi tarihini anlattı. Eli Arditi’nin moderatörlüğünde gerçekleşen toplantıyı Kadıköy’ün kültürel çeşitliliğini yansıtan bir kitle takip etti. “Haydarpaşa’da Geçen 100 Yılımız” kitabı Hemdat Israel Sinagogu’nun 100. yılı için hazırlandı. Kitabın iki yazarından biri olan Niyego çeşitli görsellerle zenginleştirdiği sunumunda Yahudilerin mahalleye yerleşmesinden, mimari izlerden, semt tarihinde öne çıkan portrelerden bahsetti. Sunum sayesinde adeta mahallenin tarihinde dolaşırken İzzettin sokağı, Recaizade sokağı, Paris Mahallesi, Kehribarcı Apartmanı önünden geçtik. Soryano eczanesi önünde uzunca durduk. Dr. Benaziyo’nun adının bir kafede yaşatıldığını öğrendik. Türkiye’de ilk ecza deposunu kuran Salamon Yafed’in logosu da giriş kapısı üzerinde duruyordu. Harun Niyego’nun bu çalışması pek çoğu kentsel dönüşüm sürecinde yıkılan Yahudilere ait apartmanların, semtin kültür mirasının belgelenmesini sağladı. Ermeni, Rum ve Yahudi araştırmacıların desteğiyle yürütülen “Hatırla Kadıköy” projesi kapsamında hazırlanacak alternatif rehber ve haritada semtin kültürel çeşitliliğine yönelik farkındalığın arttırılması amaçlandığı belirtildi.

İzel Rozental, Rita Ender

“Tanış olan barışıktır”

Günün ikinci oturumuna karikatürist, yazar, iş insanı İzel Rozental “Moda Sevgilim” kitabıyla katıldı. Sohbet toplantısını modere eden yazar-avukat Rita Ender açılış konuşmasında, “Moda hiçbir zaman Yeldeğirmeni gibi anılmadı. Daha çok kişisel hikayelerle anlatılır. Caddebostan, örneğin, tıpkı Yeldeğirmeni gibi Yahudi yaşamının sürdürüldüğü bir yer. Moda’da ise birey olarak Yahudiler var.” dedi. “Moda Sevgilim” kitabı semtin farklı etnik kökenlere sahip sakinlerinin hikayelerinden oluşuyor. Rozental bugün de Moda’da kültürel çeşitliliğin yaşatılabildiğine vurgu yaptı, yerel seçimleri kazanan Moda mahallesi muhtar heyetini örnek verdi. İzel Rozental konuşmasını, “İnsanlar birbirini tanıdıkça, kültürlerini, yaşayışlarını gördükçe; yani tanış oldukça barışır. Tanış olan barışıktır.” cümlesiyle noktaladı.