Arşiv Makaleler

Eski İstanbul’un dünyaca ünlü Ladino Türküsü “Bre Sarika Bre!” – Madam Pandispanya

Görsel: sephardicmusic.org

Hazır 21 Şubat Uluslararası Anadil günüyken, Unkapanı’nın dünyanın farklı köşelerinde söylenen en ünlü Ladino türkülerinden birini sizinle paylaşmak isterim.

Benim en sevdiğim Ladino türkülerden biridir Bre Sarika Bre.

Hikâyemizde, İstanbullu Sarika adındaki genç kızımının peşine düşen bir delikanlımız var. Bütün şarkı boyunca delikanlı, Sefarad güzeli Sarika’ya yanaşmaya çalışır. Şarkı boyunca ikisi cilveleşir, bir cilveleşme şarkısıdır bu.

Bu arada ufak bir açıklama: Sarika adı, muhtemelen Sara adının küçültme ekli halidir, yani Ayşe / Ayşeçik gibi.

Şarkımız gencin gönlünü kaptırdığı Sarika’ya doğru sokakta seslenmesiyle başlar “Bre Sarika bre! Trayme un poko d’agua / Be Sarika bre, bana bir bardak su getirsen?” (Tabi ki gencin susadığı falan yok. Olsa olsa aşka susamış. “Bana su getir”in gizli anlamı,sana yaklaşmak isterim). Seslenirken kullandığı “bre” ise Türkçe argodaki “Be! seslenişiyle benzeşir.

Şarkımıza dönersek, Sarika’mız delikanlımızın flört talebini kibarca şöyle reddeder “’Sto deskalsa Ay rosiyo en basho /Me se yela el pye –Sana su mu getiremem çünkü ayaklarım çıplak, Yerde kırağı var ayağım üşür!”.
(Yine gizli anlam, çok teşekkürler başka kapıya delikanlı. Sarika’nın tabiî ki ayakkabıları ayağındadır, yerde de muhtemele kırağı da yoktur. Hatta ayakkabılarını göstere göstere bu sözleri söyler).

Delikanlı ise devam eder “Yo te va merkar,…Sapatos d’Unkapan…Çizmes de Cibali/
Tamam! Ben de seni Unkapanı’nına Cibali’nin çizmelerinden almaya götürürüm hem sonra bana su getirirsin? ( Anlamı: Yok öyle kolay pes etmem, engelimiz çıplak ayaksa onu da çözeriz).

Sarika bakar ki delikanlı gidici değil, kendisine şöyle cevap verir “Tengo un padre.Merkador muy grande….I el me va merkar…Sapatos d’Unkapan Çizmes de Cibali / Bana bir şey almana gerek yok, babam çok büyük bir merkador tüccar .O alır bana Cibali’den çizme. (Yani kısaca: hadi ikile delikanlı)

Yine okuyucuya not: Eskiden Cibali.,Unkapanı,Sirkeci,Hasköy Sefarad Yahudilerinin yaşadığı mahallelerdi. Türkünün, bu mahallelerde geçmesinin sebebi de bu zaten.

 

Şarkının birkaç versiyonunu koyuyorum. Hepsini ayrı seviyor, dinliyorum

   

 

Cilveli Hava

https://www.youtube.com/watch?v=n6FLG-1yoyQ

 

Kalkıp, Oynamalı

https://www.youtube.com/watch?v=2rYuvZVtq-A

 

Balkan Havası

https://www.youtube.com/watch?v=avvGYqus3To

 

Hepinize iyi dinlemeler!

(*) Yazı, tremorfantasma.tumblr.com ’dan alıntılanmıştır.