Göze Çarpanlar Haberler

Ben Gurion’un Antik Yunanca Notları Gün Yüzüne Çıktı

İsrail’in ilk başbakanı Ben Gurion’un Antik Yunanca notları gün yüzüne çıktı. Gurion’un el yazısının bulunduğu notlar kendi kendine Yunancayı öğrenmeye çalıştığı dönemden.

Yunancadan Çeviren: Melike Karaosmanoğlu Kaynak: Ta nea

Yaklaşık 80 yıl öncesine ait olan defter David Ben Gurion’un İsrail’in güneyindeki Kibbutz Sde Boker’deki evinde -nam-ı diğer kulübe- bulundu. Ben Gurion Araştırma Enstitüsü Tarih Arşivi müdürü Dr. Andi Portougez ilk kez ortaya çıkan notların Gurion’un dini geleneklere mesafeli olmasına rağmen Yahudiler için küçük ya da büyük farketmeksizin mucizelerin bayramı Hanuka’da bulunmasının da bir nevi “Hanuka mucizesi” olarak görüldüğünü söylüyor.

Peki nasıl oldu da Ben Gurion’un ölümünden 48 yıl sonra bu arşivlik defter ortaya çıkarıldı? Gurion’un emekli olup politik hayattan çekilmeye karar verdiği küçük kulübe günümüzde halkın ziyaretine açık bir müze olarak işlev gören Negev çölünün merkezindeki Kibbutz Sde Boker’de. Askerliği sırasında tur rehberi olarak görev yapan Gil Synder kısa bir süre önce Ben Gurion’un müze evine bakım müdürü olarak atandı. Gurion’un eşyalarını ve belgelerini itinayla korumanın bir parçası olarak çatal bıçak takımlarından masa örtülerine, giysilerden el yazısıyla yazılmış küçük notlara kadar her dolabı ve çekmeceyi fotoğraflayıp kayıt altına aldıklarını söylüyor Synder. Ve ekliyor: “İçindeki 5000 civarında kitabın yanı sıra mektuplarla, dağınık notlarla, birçok defterle dolu olan ve oldukça ilgi gören oda Ben Gurion’un çalışma ofisi. Defterlerden birisini açtık ve ne yazdığını anlayamadık.”

Portougez ise şöyle devam ediyor:” Gurion’un ölümünden hemen sonra gelişi güzel bir şekilde dolaplara yerleştirilen ve unutulduğu için yıllarca varlığından habersiz olunan birçok nesneden birisi de bu defterdi.” Defter bulunur bulunmaz Dr. Portougez Ben Gurion’un kulübesine çağırılmış. “Gil arşive kaydedilmesi gereken bazı yeni materyallerin bulunduğunu söyledi bana. Not defterini açar açmaz Yunan alfabesini tanıdım.”

Günlüklerinden bilindiği kadarıyla Ben Gurion Antik Yunancayı öğrenmeye 1940 yılında başlamıştı. Gün yüzüne çıkan not defterine Gurion, Yahudi takvimine göre 5704 yılını not düşmüş ki bu 1943-44 yıllarına tekabül ediyor ve defter Yunanca gramer alıştırmalarıyla doldurulmuş. Araştırmacı Dr. Gabriel Haritos defterin içeriğini incelediğinde Ben Gurion’un Peloponnessos Savaşları isimli eseriyle bilinen Antik Yunan tarihçisi Thukididis’in orijinal çalışmalarından dili öğrenmeye çalıştığını kaydetmiş.

9 Dil Biliyordu

Ben Gurion İkinci Dünya Savaşı sırasında Londra’dayken Antik Yunanca öğrenmeye başlamış. Amacı Platon’un Devlet’ini orijinal dilinden okumaktı. Kaç dil bildiği sorulduğunda ise şöyle yanıtlardı:

“Doğduğum yerde konuşulan dil Rusçaydı. Dedemin doğduğumdan beri benimle konuştuğu dil İbraniceydi. Okulda öğrendiğim dil Almanca. Latinceyi de okulda öğrendim. Almanlar Londra’yı bombaladığında öğrendiğim dil ise Yunanca oldu. Selanik’te ve İstanbul’da öğrenci olarak bulunduğum yıllarda Türkçeyi öğrendim. Hukuk fakültesinde öğrenciyken okutulan kitaplar Türkçe olmadığı için öğrenmek zorunda kaldığım dil de Fransızca oldu. 50’li yıllarda ise Don Kişot’u orijinal dilinden okumak istiyordum ve İspanyolca da öğrendim. “

Ben Gurion İngilizce de biliyordu.

Yakında Ben Gurion’un Yunanca notları sanal ortama aktarılacak ve Ben-Gurion Enstitüsü Tarih Arşivi’nin yeni web sayfasından erişime açılacak. Notların resmi sunumu özel bir anlatımla şimdiden hazırlandı.