Haberler

Türkiye Yahudi Mezarlıkları Arşivi Açıldı

Bu hafta online kullanıma açılan Türkiye’de Yahudi Mezarlıkları projesi 61,022 Yahudi mezar taşını bir araya getiriyor. 1988-1990 arasında Tel Aviv Üniversitesi’nde olan Prof. Minna Rozen Türkiye’nin her yerinde Yahudi mezarlarını ziyaret edip taşları fotoğrafladı.

Masa şeklinde mezarı olan Rivka, Nissim Mutal’ın eşi, 28 Aralık 1760’da bir yangında ölmüş

Bu fotoğraflardan oluşturulan online arşivde 1583’den 1990’a kadar mezar taşları bulunuyor. Soyad, ölüm yılı, mezar yazısı gibi parametrelerle taranabilen arşiv Türkiye’nin zengin Yahudi geçmişini araştıranlar için değerli bir açık kaynak olacak.

Mezarlık arşivi, Tel Aviv Üniversitesi Goldstein-Goren Diaspora Araştırma Merkezi’nin Türkiye ve Balkan Yahudiliği Belgeleme Projesi’nin parçası. Arşivde şu şehirlerin Yahudi mezarları bulunuyor: Adana, Antakya, Bursa, Çanakkale, Çorlu, Edirne, Gaziantep, Gelibolu,  İskenderun,  İstanbul, İzmir, Kırklareli, Manisa, Mersin, Milas, Tekirdağ, Tire, Turgutlu.

Projenin geniş kapsama alanı, Yahudilerin tarih boyunca Türkiye’nin her köşesinde yaşadığını ortaya koyuyor.

Adana’dan bir mezar taşı

Arşivde İstanbul’un Karay ve İtalyan mezarlıkları ile beraber 6 mezarlık bulunuyor. Çanakkale’de 2, diğer şehirlerde ise 1 mezarlık kayıt altına alınmış. Saha araştırmalarının başladığı 1988’de zaten nüfusu kalmamış ve mezar taşları harap olmuş olan Başkale, Diyarbakır, Mardin, Tokat gibi Yahudi toplumlarının mezarlıkları ise kayıt altında değil.