“Ben bir Yahudi’yim. Halkımın onuru ve özgür bir Polonya için Nazilere karşı mücadele etmek görevimdir”
Varşova Gettosu Ayaklanması 77 yıl önce 19 Nisan’da patladığında, Almanlara karşı eline silah almaya karar veren sadece Yahudi erkekler değildi.
Genç Yahudi kadınlar, Almanların ezici üstünlüğüne rağmen beş hafta savaştı. İbranice ve Almancadan ve öncü kızlar anlamına gelen “haluzzenmadein” adı altındaki kadınlarda oluşan grup, Almanları hem büyülediler hem de dehşete düşürdüler. En dikkat çekenlerden biri yeraltı suikastçısı ve partizan savaşçısı Niuta Tajtelbaum’du.
Getto Ayaklanması’nda, Waffen SS ağır makineli tüfek yuvasını çıkarıp gettoya saldırdığında kadın grubu Alman topçularına inatla karşılık verdi.
Bununla birlikte Niuta, Varşova’da komünist Halk Muhafızları’nda bir yeraltı savaşçısı olarak, SS subaylarını öldürerek, sadece Alman’ın gittiği sinema ve kafelere saldırarak ve sabotaj saldırılarında Alman tedarik hatlarını mahvederek müthiş bir ün yapmıştı.
Kısa hayatı hakkında bilinenler sınırlı: Almanlara karşı kişisel savaşında, işgalin potasında büyütülen kahramanlık, cesaret, adalet, sadakat ve vatanseverliğin değerlerine bağlı kalmış bir kadın kahraman.
O, “Ben bir Yahudi’yim. Halkımın onuru ve özgür bir Polonya için Nazilere karşı mücadele etmek görevimdir” demişti.
Varşova’nın Kahramanı olarak, kadınlık cazibesini ve parlak mavi gözlerini kullanarak nöbet tutan SS subaylarını etkileyerek SS canavarlarını soğukkanlılıkla ortadan kaldırdı. Cesur vuruşu ve cüretkarlığı hayret vericiydi.
Varşova Gettosu
Varşova’daki yüksek güvenlikli polis bölgesinde, başındaki fularla Polonyalı bir çiftlik kızı olarak giyinmiş olarak Gestapo karargahına girdi.
Masum bir bakışla, belirli bir memurdan, “kişisel mesele” konusu için yardım istedi. Hamile olduğu varsayılarak, gardiyanlar onu binaya bir geçirterek ona “erkek arkadaşını” nerede bulacağını söylediler. Ofisine girdi ve şaşkın Alman’ı bir susturucu ile donatılmış bir tabanca ile vurdu. Onun etrafında inşa edilen efsaneye göre onu içeri alan gardiyanlara gülümsediği söylenir.
Başka bir operasyonda, iki Gestapo memurunu öldürdü ve korkulan örgütün ajanı olan kişiyi yaraladı. Yaralı ajan hastaneye götürüldükten sonra kendini doktor olarak gizledi, hastaneye girdi ve hem Gestapo ajanını hem de gardiyanını öldürdü.
Niuta’dan kalan birkaç fotoğraf, kurbanlarını tetiği çekmek için yeterince yaklaşmasına izin veren bir savaşçı olduğunu gösteriyor. Bununla birlikte, onun zalim, hatta asi doğasının ya da üzerinde çizdiği derin cesaretinin olduğunu söylerler.
Niuta Ekim 1917’de Łódź’da Hasidik bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi, ama sonunda Yahudiliğin bu dindar biçimini reddetti. Lisede, yasadışı bir komünist gruba katıldı, ancak polis üyeliğini açıkladıktan sonra okuldan atıldı.
Yine de Varşova Üniversitesi’ne kabul edildi. II. Dünya Savaşı’nın başlamasından birkaç ay önce tarih ve psikoloji bölümünden mezun oldu.Varşova gettosunda, Ceglana Caddesi’ndeki bir yatılı okulda yönetici olarak çalıştı.
Bir Alman Getto Ayaklanması sırasında gizlice, gettodaki yeraltı örgütündeki bir komünistle temas kurmaya çalıştı.Getto’nun 1942 yazında tasfiyesinden kısa bir süre önce Komünist Polonya İşçi Partisi’nin silahlı direniş örgütü olan Halk Muhafızlarına katıldı.
Görünüşünden dolayı gettodan ayrılması ve Wanda Witwicka takma adıyla ‘Aryan’ tarafına gitmesi emredildi.Görevi, kapalı Yahudi gettosuna silah kaçırmaktı. Getto içinde Yahudi direniş savaşçılarının komplocu bir hücresini inşa etti ve kadınlara silah kullanmayı öğretti.
1942’de Niuta, Varşova eteklerinde Alman demiryolu taşımacılığını sabote etmekle uğraştı ve doğu cephesine giden Alman tedarik yollarını bozdu.
Saldırılar, İç Ordu ve Halk Muhafızları tarafından yürütülen Alman demiryolu altyapısına karşı daha geniş bir kampanyanın bir parçasıydı.
Almanlar Halk Muhafızlarını sorumlu tuttu ve acımasız misilleme ile tepki gösterdi. 16 Ekim’de 50 Polonyalı “komünist sabotajcı” asıldı ve caydırıcı olarak bütün gün boyunca darağacında bırakıldılar.
Bu da Halk Muhafızları’nın intikamına yol açtı. Niuta liderliğinde, bir grup Varşova’nın merkezinde bir Alman subay kulübüne girdi ve dört subayı öldürdü ve 10 kişiyi yaraladı. Ocak 1943’te Niuta, işgal sırasında Marschallstrasse’deki Kammerlichtspiele sinemasına bir bomba yerleştirdi.
Almanlar arasında korku nesnesi haline geldi. Bununla birlikte, kimliği bir gizem olduğu için, ondan sadece Pigtailler ile Küçük Wanda olarak bahsetmişlerdi.Öldürme ve sabotaj kampanyasıyla çileden çıkan Almanlar, yakalanmasına yol açan bilgiler için 150000 zloti teklif ettiler.
Getto Ayaklanması’ndan sonra Varşova’nın ‘Aryan’ kısmında yeraltına gitti ve daha fazla sabotaj kampanyasına katıldı. Ancak, 19 Temmuz 1943’te dairesine döndüğünde, Gestapo onu bekliyordu. İntihar etmeye çalıştı ama zehir şişesini yutmak için zamanı yoktu.Varşova’daki Gestapo hapishanesinde Pawiak’ta haftalarca sorguya çekildi.
İşkencecileri onu hayvani işkenceye maruz bıraktı ve sonunda öldürdü. Ancak, hiçbir yoldaşına ihanet etmedi.19 Nisan 1945’te Getto Ayaklanması’nın ikinci yıldönümünde, Üçüncü Sınıf Grunwald Haçı Nişanı’na layık görüldü. Kendisi bir çok kişiye örnek olmuş kahraman ve aynı zamanda çok cesur bir kadındı.
Kaynak: The First News
Çeviri: Reneta Sibel Yolak
“Ben bir Yahudi’yim. Halkımın onuru ve özgür bir Polonya için Nazilere karşı mücadele etmek görevimdir”
Varşova Gettosu Ayaklanması 77 yıl önce 19 Nisan’da patladığında, Almanlara karşı eline silah almaya karar veren sadece Yahudi erkekler değildi.
Genç Yahudi kadınlar, Almanların ezici üstünlüğüne rağmen beş hafta savaştı. İbranice ve Almancadan ve öncü kızlar anlamına gelen “haluzzenmadein” adı altındaki kadınlarda oluşan grup, Almanları hem büyülediler hem de dehşete düşürdüler. En dikkat çekenlerden biri yeraltı suikastçısı ve partizan savaşçısı Niuta Tajtelbaum’du.
Getto Ayaklanması’nda, Waffen SS ağır makineli tüfek yuvasını çıkarıp gettoya saldırdığında kadın grubu Alman topçularına inatla karşılık verdi.
Bununla birlikte Niuta, Varşova’da komünist Halk Muhafızları’nda bir yeraltı savaşçısı olarak, SS subaylarını öldürerek, sadece Alman’ın gittiği sinema ve kafelere saldırarak ve sabotaj saldırılarında Alman tedarik hatlarını mahvederek müthiş bir ün yapmıştı.
Kısa hayatı hakkında bilinenler sınırlı: Almanlara karşı kişisel savaşında, işgalin potasında büyütülen kahramanlık, cesaret, adalet, sadakat ve vatanseverliğin değerlerine bağlı kalmış bir kadın kahraman.
O, “Ben bir Yahudi’yim. Halkımın onuru ve özgür bir Polonya için Nazilere karşı mücadele etmek görevimdir” demişti.
Varşova’nın Kahramanı olarak, kadınlık cazibesini ve parlak mavi gözlerini kullanarak nöbet tutan SS subaylarını etkileyerek SS canavarlarını soğukkanlılıkla ortadan kaldırdı. Cesur vuruşu ve cüretkarlığı hayret vericiydi.
Varşova’daki yüksek güvenlikli polis bölgesinde, başındaki fularla Polonyalı bir çiftlik kızı olarak giyinmiş olarak Gestapo karargahına girdi.
Masum bir bakışla, belirli bir memurdan, “kişisel mesele” konusu için yardım istedi. Hamile olduğu varsayılarak, gardiyanlar onu binaya bir geçirterek ona “erkek arkadaşını” nerede bulacağını söylediler. Ofisine girdi ve şaşkın Alman’ı bir susturucu ile donatılmış bir tabanca ile vurdu. Onun etrafında inşa edilen efsaneye göre onu içeri alan gardiyanlara gülümsediği söylenir.
Başka bir operasyonda, iki Gestapo memurunu öldürdü ve korkulan örgütün ajanı olan kişiyi yaraladı. Yaralı ajan hastaneye götürüldükten sonra kendini doktor olarak gizledi, hastaneye girdi ve hem Gestapo ajanını hem de gardiyanını öldürdü.
Niuta’dan kalan birkaç fotoğraf, kurbanlarını tetiği çekmek için yeterince yaklaşmasına izin veren bir savaşçı olduğunu gösteriyor. Bununla birlikte, onun zalim, hatta asi doğasının ya da üzerinde çizdiği derin cesaretinin olduğunu söylerler.
Niuta Ekim 1917’de Łódź’da Hasidik bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi, ama sonunda Yahudiliğin bu dindar biçimini reddetti. Lisede, yasadışı bir komünist gruba katıldı, ancak polis üyeliğini açıkladıktan sonra okuldan atıldı.
Yine de Varşova Üniversitesi’ne kabul edildi. II. Dünya Savaşı’nın başlamasından birkaç ay önce tarih ve psikoloji bölümünden mezun oldu.Varşova gettosunda, Ceglana Caddesi’ndeki bir yatılı okulda yönetici olarak çalıştı.
Bir Alman Getto Ayaklanması sırasında gizlice, gettodaki yeraltı örgütündeki bir komünistle temas kurmaya çalıştı.Getto’nun 1942 yazında tasfiyesinden kısa bir süre önce Komünist Polonya İşçi Partisi’nin silahlı direniş örgütü olan Halk Muhafızlarına katıldı.
Görünüşünden dolayı gettodan ayrılması ve Wanda Witwicka takma adıyla ‘Aryan’ tarafına gitmesi emredildi.Görevi, kapalı Yahudi gettosuna silah kaçırmaktı. Getto içinde Yahudi direniş savaşçılarının komplocu bir hücresini inşa etti ve kadınlara silah kullanmayı öğretti.
1942’de Niuta, Varşova eteklerinde Alman demiryolu taşımacılığını sabote etmekle uğraştı ve doğu cephesine giden Alman tedarik yollarını bozdu.
Saldırılar, İç Ordu ve Halk Muhafızları tarafından yürütülen Alman demiryolu altyapısına karşı daha geniş bir kampanyanın bir parçasıydı.
Almanlar Halk Muhafızlarını sorumlu tuttu ve acımasız misilleme ile tepki gösterdi. 16 Ekim’de 50 Polonyalı “komünist sabotajcı” asıldı ve caydırıcı olarak bütün gün boyunca darağacında bırakıldılar.
Bu da Halk Muhafızları’nın intikamına yol açtı. Niuta liderliğinde, bir grup Varşova’nın merkezinde bir Alman subay kulübüne girdi ve dört subayı öldürdü ve 10 kişiyi yaraladı. Ocak 1943’te Niuta, işgal sırasında Marschallstrasse’deki Kammerlichtspiele sinemasına bir bomba yerleştirdi.
Almanlar arasında korku nesnesi haline geldi. Bununla birlikte, kimliği bir gizem olduğu için, ondan sadece Pigtailler ile Küçük Wanda olarak bahsetmişlerdi.Öldürme ve sabotaj kampanyasıyla çileden çıkan Almanlar, yakalanmasına yol açan bilgiler için 150000 zloti teklif ettiler.
Getto Ayaklanması’ndan sonra Varşova’nın ‘Aryan’ kısmında yeraltına gitti ve daha fazla sabotaj kampanyasına katıldı. Ancak, 19 Temmuz 1943’te dairesine döndüğünde, Gestapo onu bekliyordu. İntihar etmeye çalıştı ama zehir şişesini yutmak için zamanı yoktu.Varşova’daki Gestapo hapishanesinde Pawiak’ta haftalarca sorguya çekildi.
İşkencecileri onu hayvani işkenceye maruz bıraktı ve sonunda öldürdü. Ancak, hiçbir yoldaşına ihanet etmedi.19 Nisan 1945’te Getto Ayaklanması’nın ikinci yıldönümünde, Üçüncü Sınıf Grunwald Haçı Nişanı’na layık görüldü. Kendisi bir çok kişiye örnek olmuş kahraman ve aynı zamanda çok cesur bir kadındı.
Paylaş: