Geçmiş Zaman Hikayeleri Kültür Sanat

Antalya’da Antik Bir Menora

Ladino’dan çeviren: Nesi Altaras Kaynak: Şalom Judeo-Espanyol

2009 yılında Antalya’daki antik Andriake şehrinde çalışan bir grup arkeolog büyük ve dokunaklı bir keşifte bulundu. Bu grup harabelerin içinde bir de çok eski bir sinagog buldu. Burada 500 yıllık bir Sefarad sinagogundan değil, Sefaradların gelişinden bin sene kadar daha önce inşa edilmiş bir sinagogdan bahsediyorum. Burası Türkiye’de Yahudilerin tarihi için çok önemli bir mekan. Sinagogla beraber arkeologlar ayrıca Yahudi sembolleri taşıyan taşlar da buldu. Taşların birçoğu kırıktı. Toplamak ve birleştirmek için zaman ve emek gerekiyordu. Ancak inanılmaz bir taş hiç eksiksiz bulundu. Fotoğraftaki bu taş büyük bir menorayı gösteriyor. Menora’nın yanlarındaysa başka Yahudi sembolleri var. Sağındakinin bir şofar solunda ise etrog ve lulav bulunuyor. Yunan harfleriyle olan yazıtlar da Yahudilik ile ilgili. Bir makaleye göre bu yazıtlarda Anadolu topraklarında bulunan İsrail’e en eski ikinci referans var. (En eskisi antik Lykaonia kentinde bir mezarda)

Peki bu taş şimdi nerede? Büyük keşfi yapan arkeologlar Kültür ve Turizm Bakanlığı ile çalışıyor ve Andriake’yi bir müzeye dönüştürmeye karar veriyorlar. Böylece 2016’dan beri antic şehir bir arkeolojik park oluyor ve Likya Medeniyetleri Müzesi halka kapılarını açıyor. Bu yeni müzeyi ziyaret ettim ve inanılmaz bir iş olduğunu düşünüyorum. Ülkemizin en iyi müzelerinden biri olabilir. Büyük ve tamamı yerinde bir sarnıç, kiliselerin ve bir sinagogun harabesi ve bir de o dönemin tarzında bir geminin rekonstrüksiyonu var. Andriake bir liman şehriydi ve ticarette önemliydi. […]

Andriake antik kenti

Andriake dışında da ziyaret edecek ilginç şeyler var. Mesela en yakındaki Demre’de meşhur St. Nikolas kilisesi bulunuyor. St. Nikolas buraya yakın bir yerde doğup Demre’de ölmüş ve kendisi önemli bir aziz çünkü modern Noel Baba figürünün esin kaynağı. Demre’ye gelen birçok turist şu an müze olan bu kiliseyi geziyor. […]

St. Nikolas heykeli. Kaynak: Kenan Cruz Çilli