Arşiv Göze Çarpanlar

Binden Fazla Holokost Kurbanı Belarus’ta Toplu Mezarda Bulundu

Binden fazla Holokost kurbanı Belarus’ta soykırımda öldürüldükten 70 yıl sonra gömüldüler.

Kaynak: NPR, Sasha Ingber, 22 Mayıs 2019

Çeviri: Nesi Altaras

Bu kış, Polonya yakınındaki güneydoğu Brest kentinde bir lüks apartman inşaatında işçiler kemiklerle karşılaştı.

Kazı için askerler getirildi ve şüphesiz bir toplu mezar bulundu: kurşunla delinmiş kafatasları, ayakkabılar ve insanların hayatlarının son günlerinde giydikleri yırtık pırtık kıyafetler.

Bulunan toplu mezar savaş zamanında getto olduğu için kurbanların Nazilerin öldürdüğü Yahudiler olduğu düşünüldü. Brest gettosunda birçok Yahudi tellerin ardında öldürülmeyi beklemişti.

Çarşamba günü kalıntılar Davut Yıldızı taşıyan 120 tabuta kondu. Tören ve gömme şehrin dışındaki mezarlıkta gerçekleşti.

“Bence baya geç, ama hiç olmamasından iyi,” dedi 85 yaşındaki Polonyalı Holokost kurtulanı Marcel Drimer.

“Yetkililerin bu kutsal yere inşaat yapmalarından dolayı üzgünüm,” diye ekledi.

Yetkililer apartman inşaatının devam etmesine izin verdi. Bunun üzerine yerliler ve Yahudi toplumundan liderler toplu mezarın bulunuşunu ve durumun yönetilişini eleştirdi.

İnşaatı durdurmak için bir imza kampayası internette ortaya çıktı. Kampanya mezarın anıt park olmasını istiyor.

Belaruslu Yahudi Cemaatleri ve Vakıfları Sendikası alanın inşaat başlamadan önce yeterince incelenmediği için üzüntü belirtti. “tanıklara ve tarihçilere göre burası şehirdeki Yahudilerin katliamının suç mahali olmasına rağmen inceleme yapılmamış olması üzücü” dedi Mart’ta açıklama yapan grup. 

Dünya Yahudi Kongresi (WJC) CEO ve Yönetici Başkan Yardımcısı Robert Singer belediyenin arsayı izin vermeden iyice incelemesi gerektiğini söyledi. İnşaat için “şehrin soğukkanlılıkla vurulan ve öldürülen Yahudi sakinlerinin anısına büyük bir ayıp” dedi.

İkinci Dünya Savaşı’ndan önce Belarus güçlü bir Yahudi toplumuna sahipti ancak WJC’e göre yüzde doksanı Holokost’un sonuna kadar öldürüldü.

Soykırımdan sonraki on yılda Brest Yahudi nüfusu konusunda umursamaz olmakla suçlandı. Önemli bir sinagogun üzerine bir sinema yapıldı. Başka sinagoglar dükkanlara, okullara, hastanelere, ofislere ve spor salonlarına dönüştürüldü. Vice’a göre Yahudi mezar taşları yollar, bahçeler ve başka amaçlar için tekrar kullanıldı. BBC’ye göre Brest Holokost müzesiyse yalnızca ‘bodrum katta bir odadan ibaretti.’

Yerel Yahudi toplumu yöneticisi Regina Simonenko yetkililerin kurbanlırın kim olduğunu belirlemek için DNA testi yapmak yerine aceleyle gömmeye çalıştıklarını söyledi. “Bize DNA testinin pahalı olacağı ve uzun süreceği söylendi” dedi.

İnşaat şirketi adına konuşan biri Deutsche Welle’ye lüks binada bir metre karenin  şehrin ortalamasının iki katına, 2018 sonunda 1.250 dolara satıldığını söyledi. Kemiklerin bulunduğu yerin ise bakımlı bir iç bahçe olması öngörülüyor. Belediye başkanının ofisi binada yüksek ihtimalle anma amaçlı bir plaka olacağını söyledi.

Drimer yorgunca bu tarz açıklama plaklarının yaygın olduğunu söyledi. Savaştan 70 sene sonra memleketi Drohobycz’e döndüğünde Yahudilerin eskiden gömülü olduğu bir yerde bir otobüs durağında benzer bir plak görmüştü. “Acayip değildi ve karşı çıkacak yeterince Yahudi kalmamıştı” dedi Drimer.