Arşiv Makaleler

Hanuka Hakkında Bilmeniz Gereken 8 Şey – Rika Kuriel

8 gece süren Işıklar bayramı Hanuka hakkında bilmemiz gereken şeyler neler?

  1. Hanuka Bayramında Yahudiler Kültürel Asimilasyona Karşı Manevi Kurtuluşlarını Kutlarlar

Milattan önce 167 yılında, Helen İmparatoru Antiohus Epifanes, Yahudiliği yok etme amacıyla uyguladıkları birtakım geleneklere yasaklamalar ve kısıtlamalar getirmişti. Şabat’ın korunması ve kutsanması, yeni ayın – Roş Hodeş’in – kutsanması ve yeni doğan bebeklerin sünnet edilmesi – Brit Milla – tamamen yasaklanmıştı. Bunun dışında Yahudi kadınların evlenmeden önce Yunan askerleriyle cinsel ilişkiye girmeleri gibi zorunluluklar dayatılmıştı. Yahudilerin Yunan askerleriyle savaşarak özgürlüklerini yeniden kazanmaları onların aynı zamanda kültürel asimilasyona karşı manevi kurtuluşlarıdır.

Çizim: Mark Strauss
Judah Helen İmparatorluğu askerlerine karşı savaşıyor.
  1. Maccabi isminin kökeni Hanuka Bayramına Dayanır

Haşmonai ailesinden Matatyau ve “Makabiler” olarak bilinen beş oğlu Helen İmparatorluğu’na karşı bir isyan başlattı ve bu başaralı isyanları sonucunda Yahudiler üç yıl içinde, düşmanlarının dayatmalarından kurtuldular. O zamanlar Makabiler her ne kadar Helenistik atlet imajı sebebiyle spor faaliyetlerine karşı olsalar da modern dönemlerde bu cesur ailenin ismi pek çok spor müsabakasına ve Yahudi takımına verildi.

Maccabi Tel Aviv Fox takımının güncel logosu
  1. Hanuka Bir Mucize Bayramıdır

Makabilerin Yeruşalayim’i ve kutsal tapınakları Bet-Amikdaş’ı tekrar kontrollerine geçirmesiyle Yahudiler tapınakta her daim yanması gereken yedi kollu şamdan olan Menora’yı yakmak istediler. Ancak menoranın sadece belli özelliklere sahip saf zeytinyağı ile yakılması gerekiyordu. İsyandan sonra geriye menorayı sadece bir gün yanmaya yetecek kadar yağ kalmıştı. Daha fazla yağın Bet-Amikdaş’a getirilmesi sekiz gün sürecek ve menora yedi gün boyunca yanmadan duracaktı. Ancak bir mucize eseri bir günlük yağ sekiz gün boyunca yandı ve Bet-Amikdaş’taki ışık hiçbir zaman sönmedi.

Görsel: chabad.org
  1. Hanuka’da Yakılan Şamdan Menora Değil Hanukiyadır

Hanuka mucizesini kutlamak amacıyla Yahudiler sekiz boyunca evlerinde Hanukiya yakarlar. Hanukiya sadece Hanuka bayramında kullanılan dokuz kollu bir şamdandır. Hanukiya her gece mum sayısı bir adet artırılarak yakılır. Hanukiya evin dışından da görülebilecek şekilde, cam önünde veya balkonda yakılır. Hanukiya’ya mumlar mumu yakan kişiye göre sağ taraftan başlayarak yerleştirilir.

  1. Topaçla Oynamanın Sembolik Önemi Vardır

Helen hükümdarlığı altında Yahudilere yasak olan bir diğer şey ise Tora öğrenmekti. Tora öğrenenler veya öğrenmeye çalışanlar cezalandırılıyor ve hapsediliyordu. Gizlice Tora öğrenmek isteyen kişiler ise topluca topaç oynuyor görüntüsü vererek aralarında Tora sohbetleri gerçekleştiriyorlardı. Topaçların her bir yüzeyindeyse farklı harfler mevcuttu. Bu harfler 4 kelimeli bir cümlenin her kelimesinin ilk harflerini oluşturur. Nun, Gimel, Hey ve Şin harfleri “Nes Gadol Haya Şam”  “Orada büyük mucize oldu” cümlesinin kısaltmasıdır. Bu sebeple topaçla oynamanın sembolik bir önemi mevcuttur.

Topaçların dört yüzü
  1. Hanuka’nın Geleneksel Tatlısı Sufganiyot’tur

Hanuka mucizesinin ana öğesi zeytinyağı olduğu için Hanuka bayramı boyunca her ne kadar Pesah veya Roş Aşana bayramında olduğu gibi ziyafetler verilmese de, yağlı yemekler ve kızartmalar pişirmek adettendir. Hanuka Bayramının geleneksel tatlısı ise sufganiyottur. İçi çoğunlukla marmelatla doldurulan ponçikler olan sufganiyotları evde yapabilirsiniz. Tarif için buraya tıklayın.

  1. Karay Yahudileri Hanuka Bayramı’nı Kutlamazlar

Hanuka Bayramında kutlanılan mucizeler, kutsal kitapların yazımından çok daha sonra meydana gelmiştir. Hanuka hikayesi her ne kadar Megilat Haşmonaim adlı kitapta anlatılsa da bu kitabın Tanrısal ilhamla yazılmadığı kabul edilir. Karay Yahudileri de sadece yazılı Tora’ya inandıkları ve ibadetlerini bu şekilde gerçekleştirdikleri için Hanuka bayramını kutlamazlar.

  1. Hanuka Dini Değil Milli Bir Bayramdır

Hanuka dini bir bayram olmadığı için Şabat günü dışındaki diğer bayram günlerinde iş yapılabilir ve hayat normal akışında devam eder.

* Bu makalede bulunan bilgilerin pek çoğu sevivon.com sitesinden alınmıştır.

**Avlaremoz’un resmi bir görüşü yoktur. Yayımlanan yazılar, yazı sahibinin kendi görüşleridir. Çok sesli bir platform olma amacı taşıyan Avlaremoz’da, nefret söylemi içermedikçe, farklı düşünceler kendisine yer bulmaktadır.

2 comments on “Hanuka Hakkında Bilmeniz Gereken 8 Şey – Rika Kuriel

  1. […] Her Hanuka insanlara aynı mesajı veririm. Neden Hanuka’yı mum yakarak kutluyoruz? Çünkü Yunanlılar herkesin Yunanlı olmasını istemişlerdi. Ve karanlıkta herkes birbirine benzer. Işık varken ise aradaki farkı görebilirsin. İnsanların hepsi birbirinden farklı ve biriciktir. Menora Dünya’ya ışık getirmenin güzel bir sembolü. Ve ışık farklılıkları kabul etmek demektir. […]

Comments are closed.