Arşiv Göze Çarpanlar Makaleler

Dünyanın en uğursuz, en çirkin bıyığıydı: Hitler, o sevimsiz bıyığını isteyerek bırakmadı

Bıyıklı diktatörün gözüne girmek için “eh artık biz de bıyık bırakalım” diyen niceleri var. Eski İsrail Başbakanı Şamir’in de bıyığı Hitler tarzıydı

Kaynak: BirGün, Mustafa K. Erdemol

Tarihin en uğursuz bıyığı olduğu kesin. Var olduğu söylenen karizmasının bir parçası olduğu da su götürmez. İktidara geldikten sonra görselliğe verdiği önemi biliyoruz. Kitleler üzerinde etkili olabilecek ne varsa başarıyla kullandığını da. Sanat ile Nazi yan yana gelmemesi gereken iki sözcüktür ama bir “Nazi Sanatı”ndan bile söz ederler. Nazi bayrakları, flamaları, devasa askeri törenlerdeki estetik, subayların göz kamaştıran üniformaları, deri palto, deri pardesü, deri çizme, daha birçok örnek verilebilir, hep bu “Nazi Sanatı dedikleri kavramın içine sokulmuştur.

Böyle bir sanat varsa gerçekten, Hitler’in o sevimsiz, komik bıyığı herhalde dahil edilemez bu “sanat”a. Bir bıyık bu kadar mı çirkin olur?

Bıyıkla yeni tanıştık
Bu mu şimdi dert yani denebilir. Evet, dert bu. Diktatörlerin her haltını merak ederim çünkü. Şükür bizde yok ama ileride bizim de bir diktatörümüz olursa, ola ki bıyık bırakır, onun bıyık seçimini de merak ederim ben. Gerçi bizim, eğer olursa, diktatörümüzün bıyık seçimi konusunda alternatifi bol. Dünyada bıyıklı tek halk bizmişiz sanılsa da Reşat Ekrem Koçu’ya göre bizim bıyıkla tanışmamız geçen yüzyılın başındadır. Çok eski değil yani. Ama çeşidimiz boldur; Palabıyık, Gaytanbıyık, Burmabıyık, Posbıyık, Yasdıkbıyık, Bektaşi Bıyığı. Günümüzde yeni tanıştığımız Badembıyık da var tabii. Bir de erkekler için kusur kabul edilen Pisbıyık vardır ki, felaket. Dolayısıyla, ileride bir diktatörümüz olursa bıyık seçiminde zorlanmayacak. Büyük avantaj yani.

Hitler, iki defa sınavlarına girdiği halde güzel sanatları kazanamayan berbat bir “ressam” olmasına ragmen “estetiğe” önem veren biri kabul ediliyor madem, o bıyıkta nasıl karar kıldı peki? Hitler, o sevimsiz bıyığını isteyerek bırakmış değil bir kere. Aslında Palabıyık düşkünüydü. Birinci Dünya Savaşı’nda askerken kullanması gereken gaz maskesi palabıyığı yüzünden meymenetsiz suratına tam oturmayınca, verilen emir doğrultusunda kesmek zorunda kalmış. O pis bıyığını burun deliklerinin hizasından aşağıya doğru bırakmasının nedeni bu. “Dişfırçası Bıyığı”da deniyor adamın bıyığına.

Bıyık, bir iddiaya göre Almanya’ya Amerika’dan gitti. Dönemin Alman kadınları sadece ucundan kesilip düzen verilebildiği için Kayser II. Wilhelm’in bıyık tarzından çok hoşlanırlardı. Bu nedenle de Hitler’in en azından savaş sonrası palabıyık değilse de Kayser bıyığı bırakmayışına anlam veremiyorum. Çünkü ilgi manyağı biri olmasına ragmen kadınların ilgisini çekmek istemeyişi pek tuhaf.

Bu konuda kafa yoranlar bu berbat adamın halkın dikkatini çekmek için bu tarz bıyık bıraktığını da söylüyorlar. Öyleyse başarmış sayılır, neredeyse “alameti farikası”na dönüştü bıyığı çünkü. Şu da var; aslında çok kötü bir bıyık olduğunu biliyor. Bir arkadaşı, Ernst Hanfstaengl, “neden böyle çirkin bir bıyık bıraktın” dediğinde “ben bıraktıktan sonra moda olacak” demiştir derler. Doğru olabilir bu, bıyıklı diktatörün gözüne girmek için “eh artık biz de bıyık bırakalım” diyen niceleri var. Gördük.

Hitler’in umduğu gibi moda oldu mu peki bıyığı? Bilmem ama şunlar bir ipucu olabilir belki.

İspanya Diktatörü faşist Franco’nun fotoğraflarına bakın, onun da bıyığının Hitler’inkiyle aynı olduğunu göreceksiniz. Sadece o değil, aralarında İsrail Başbakanı İtzhak Shamir’in de bulunduğu çok sayıda İsrail devlet adamının bıyığı Hitler bıyığıydı. Örnek mi? Levi Eskhol, Zalman Zhazar. Son drece tuhaf.

İlk Charlie Chaplin
Hitler tarzı bıyığı ilk olarak Diktatör filmiyle Hitler’i adeta maymuna çeviren Büyük Charlie Chaplin’in (Şarlo) bıraktığı söyleniyor. Eğer doğruysa bu sanatıyla bağlantılı Chaplin’in. Çirkin olduğunu bile bile bıraktığı düşünülebilir. Chaplin, 1915’ten sonra, komedi filmleri için burnunun altına konduruvermiş o kendisine pek yakışan bıyığı. Hitler’in ondan esinlendiği de söyleniyor ama savaşa kadar böyle bir bıyık bırakmadığına göre, bu doğru kabul edilemez. Çünkü dediğim gibi adam palabıyığı yüzünden gaz maskesi takamamış. Ölüyormuş az daha bu yüzden. Hardal gazı solumuş meğer. Bir de Hitler gibi kendini herkesten üstün gören birinin, “basit bir komedyen”e özenmesi de ne oluyor? Ama hemen belirteyim çok yakınındaki adamlardan Reinhard Spitzy’in dediğine göre Hitler, Chaplin’in Diktatör filmini çok eğlenceli bulmuştur. Hitler bıyığını Chaplin’den esinlenerek bıraktı diyen de bu Spitzy’dir.Yahudi asıllı oldukları için bir çok Alman aktör ya da aktrisin oynadığı filmleri yasaklamasına ragmen bu yasağı Chaplin’e hiç uygulamadığı da söylenir Hitler’in.

Teatral poz
Hijyen açısından diğer Alman bıyıklarından daha sağlıklı olduğu için de benimsemiş olabilir Hitler o bıyığı. Öyle deniyor. Fotoğrafta şu “teatral” pozundan da anlaşılabileceği gibi bıyığından son derece memnun da. Bu fotoğrafta yaptığı şu; fotoğrafçısına poz veriyor, ama nutuk çekerken. Bunu sık sık yaparmış, konuşurken nasıl göründüğüne meraklı oluşundan.

Savaşta gaz maskesi taksın diye üstlerinin emri sonucu bıyıklarını kesmeseydi, Prusya bıyıklı biri olarak geçecekti tarihe Hitler. Doğrusu, pek de bir ayrıcalık kazandırmayacaktı bu ona.

Bıyık önemli. En azından benim için. Bir diktatörümüz olursa bırakacağı bıyığı merak ediyorum. Madem diktator, sadece kendine özgü bir bıyığı olmalı, herkeste olanı neden seçsin? Çünkü diktatörün her şeyi özel. Herşeyi kendine özel kılabiliyor. Yasaları, kurumları, meclisi, hakimleri, savcıları, askerleri, polisleri, medyayı kendisi için “özel” hale getirebiliyor. Bıyığı bu tutumunun dışında kalacak değil o da özel olacak herhalde. Gördüğümüzde hemen dikkatimizi çekecek. Hayatımızın içinde olacak en derinine kadar. Çorbamıza bile girdiğini göreceğiz bıyığının.

Madem böyle olacak, tabii ki bıyık diye bir derdimiz var. Hitler’in bıyığını merak edişim ondan.