Adalar Müzesi’ne bir vitrin yerleştirmesinin öyküsü…

Kaynak: Adalı Dergisi

Adalar Müzesi, yaşayan bir müze. Hiç bir şey statik değil. Sürekli değişim içinde. Bir yandan artarak gelmekte olan yeni obje ve efemera bağışları, öte yandan her yıl kesintisiz ve düzenli olarak hazırlanan geçici sergilerin kazandırdıklarıyla, müzenin sınırlı mekanı, yeni bölümlere, yeni vitrinlere, yeni içeriğe sahip oluyor.

Büyükada Aya Nikola’da yaklaşık 1000 metrekarelik kapalı sergi alanına ulaşan müzenin ortalarında yer alan Gelenekler ve Törenler bölümüne yeni bir vitrin yerleştirildi. Geçen yıl, bu bölümde Rum Ortodoks kiliselerindeki ayinlerde kullanılan giysilerle bir vitrin düzenlemesi yapılmıştı. Bağış, Adalar Metropolitliğinden gelmişti. Adalar, önemli bir Yahudi nüfusu barındırıyor ve müzede uzun süredir bu inanca ait obje, eser ve bilgilerin yetersizliği dikkati çekmekteydi.

Yahudi cemaatinin önde gelen isimlerinden, sevgili dostumuz Silvyo Ovadya ile de bu eksikliği sık sık konuşmaktaydık. Kendisinden geçen yıl yaz sonlarındaki bir konuşmamızda  söz aldık. Tamam dedi, “benden haber bekleyin”. Çok beklememize gerek kalmadı. Önce fotoğraflarını, restorasyondan sonra da kendilerini gördüğümüz üç eser/objeyi müzeye teslim etti. Biri, sefer tora olarak da bilinen Tevrat rulosu idi. Yahudi dininin kutsal kitabı olan Tevrat’ın İbranice el yazması olan kopyalarıydı ve genellikle geyik, ceylan, sığır gibi hayvanların derilerinden üzerine elle mürekkep kullanılarak yazılarak üretiliyordu. Sevgili Silvyo tarafından özenle restore ettirilerek bağışlanan rulo, Büyükada Hesed le Avraam Sinagogu Vakfı’nındı ve bazı harfler okunmaz hale geldiği için 1950’li yıllarda kullanım dışı bırakılmıştı. Vitrinin arka bölümünü yukarıdan aşağı boydan boya kaplayan ikinci eser, kadifeden üretilmiş ve üzeri sırma işlemeyle üstte: “Hesed Leavraam Sinagoguna Armağan Edilmiştir” ortasında da “Mazal Tov Taragano ve Miryam Taragano’nun ruhlarının yüceltilmesi adına Hesed Leavraam Sinagoguna Armağan Edilmiştir.” yazılarını içeren  parohet idi. Bir de Yad Puntero adı verilen ve Tevrat rulolarının okunması için kullanılan gümüş el çubuğuydu ki, bu da doğrudan Silvyo Ovadya’nın bağışı olarak kayda geçti.

Gelenekler ve Törenler bölümümüzde, Adalar’daki çeşitli dini mekanlarda kayıt altına alınan videoların seçmeli olarak izlenebildiği bir televizyon ekranı da bulunmakta. Fırsat bu fırsat, Hesed Leavraam Sinagogu’nda, yine sevgili Silvyo Ovadya’nın girişimiyle ve vakfın sağladığı olanaklarla, müzeye özel bir ayin gerçekleştirildi. Tevrat rulosunun bir bölümü, sinagogun müezzini (hazan) tarafından okundu ve müzemizin İcra Kurulu üyesi Bülent Özden tarafından kayıt altına alındı ve montajı da tamamlanarak ekranda seçmeli olarak izlenen videolar arasına yerleştirildi.

Şimdi müzenin Gelenekler – Törenler bölümü daha zengin. Önemli bir eksiğimizi de tamamladık.

En büyük pay, kuşkusuz sevgili Silvyo’nun.

Elbette iki önemli eseri bağışlayan Hesed Leavraam Sinagogu Vakfı’na teşekkürü borç biliyoruz.