9 Temmuz 2017 günü UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine, İngiltere’de yer alan İngiliz Göller Yöresi ve Brezilya’da yer alan Valongo Wharf Arkeolojik Bölgesi ile birlikte Denizli yakınlarında bulunan bir Lidya şehri olan Afrodisas da girdi.
Fotoğraf: www.aphrodisias.org
İsmini Yunan tanrısı Afrodit’ten alan ve tarihi MÖ 3. yüzyılda dayanan bu bölgede 1961 senesinde Prof. Dr. Kenan Tevfik Erim’in çabaları ile arkeoloji çalışmalarına başlanmıştır.
Şehrin kalıntıları arasında hatrı sayılır bir tapınak ve stadyum bulunmaktadır. Bununla birlikte kazılarda bölgede Yahudi varlığına kanıt oluşturabilecek iki önemli Yahudi kökenli yazıt ve pek çok çizim de bulunmuştur.
Bağışçılar Yazıtının yüzü
Iki büyük yazıt, bağışçı listesi olup üzerinde 68 Yahudi ve 54 ‘theosebeis’ (Tanrı’dan korkanlar) ismi yer almaktadır. Yapılan son arkeolojik çalışmalar bu yazıtların 3. yüzyıla ait olduğunu ortaya koymaktadır.
Sebastion adıyla bilinen şehrin önceleri Roma imparatorlarının tapınma alanı olarak inşa edilen bölümünde ise, pek çok Yahudi duvar resmine rastlanıyor. Daha sonraları ticaretin kendisini gösterdiği bu bölgede, menora, lulav, etrog, şofar gibi Yahudi objelerinin resmedildiği görünüyor.
Bunlara benzer semboller sadece şehir merkezinde değil aynı zamanda şehrin tepelerinde de bulunmuştur.
Menora çizimi
Bulunan bu yazıtların gerçekten 3. yüzyılda kaleme alındığının kanıtlanması durumunda, Yahudilerin Anadolu’daki varlığının Manisa yakınlarında bulunan Sardis antik kentinden de eskiye dayandığı tespit edilmiş olacaktır.
4. yüzyılda paganların ve Hristiyanların da Yahudilerle birlikte sinagog ayinlerine katıldığına dair veri bulunmaktadır. Bu durumda, Afrodisias sinagogu’nda tüm Afrodisias halkının birlikte ibadet etmiş olabileceği akla geliyor.
Bahsedilen yazıt ve çizimleri Afrodisias Müzesi’nde incelemek mümkündür.
Kaynak: The Jews of Aphrodisias, New Evidence and Old Problems – Angelos Chaniotis
9 Temmuz 2017 günü UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine, İngiltere’de yer alan İngiliz Göller Yöresi ve Brezilya’da yer alan Valongo Wharf Arkeolojik Bölgesi ile birlikte Denizli yakınlarında bulunan bir Lidya şehri olan Afrodisas da girdi.
İsmini Yunan tanrısı Afrodit’ten alan ve tarihi MÖ 3. yüzyılda dayanan bu bölgede 1961 senesinde Prof. Dr. Kenan Tevfik Erim’in çabaları ile arkeoloji çalışmalarına başlanmıştır.
Şehrin kalıntıları arasında hatrı sayılır bir tapınak ve stadyum bulunmaktadır. Bununla birlikte kazılarda bölgede Yahudi varlığına kanıt oluşturabilecek iki önemli Yahudi kökenli yazıt ve pek çok çizim de bulunmuştur.
Iki büyük yazıt, bağışçı listesi olup üzerinde 68 Yahudi ve 54 ‘theosebeis’ (Tanrı’dan korkanlar) ismi yer almaktadır. Yapılan son arkeolojik çalışmalar bu yazıtların 3. yüzyıla ait olduğunu ortaya koymaktadır.
Sebastion adıyla bilinen şehrin önceleri Roma imparatorlarının tapınma alanı olarak inşa edilen bölümünde ise, pek çok Yahudi duvar resmine rastlanıyor. Daha sonraları ticaretin kendisini gösterdiği bu bölgede, menora, lulav, etrog, şofar gibi Yahudi objelerinin resmedildiği görünüyor.
Bunlara benzer semboller sadece şehir merkezinde değil aynı zamanda şehrin tepelerinde de bulunmuştur.
Bulunan bu yazıtların gerçekten 3. yüzyılda kaleme alındığının kanıtlanması durumunda, Yahudilerin Anadolu’daki varlığının Manisa yakınlarında bulunan Sardis antik kentinden de eskiye dayandığı tespit edilmiş olacaktır.
4. yüzyılda paganların ve Hristiyanların da Yahudilerle birlikte sinagog ayinlerine katıldığına dair veri bulunmaktadır. Bu durumda, Afrodisias sinagogu’nda tüm Afrodisias halkının birlikte ibadet etmiş olabileceği akla geliyor.
Bahsedilen yazıt ve çizimleri Afrodisias Müzesi’nde incelemek mümkündür.
Kaynak: The Jews of Aphrodisias, New Evidence and Old Problems – Angelos Chaniotis
Paylaş: