Holokost Anıtları ve Hissettirdikleri: Boş Sandalyeler

Estee Lauder ve Helena Rubenstein’ın şehri Krakow’dayız bugün.

1940’ların başında Krakow’un dörtte biri Yahudilerden oluşuyordu. Savaş zamanında Yahudi mahallesi bir gettoya dönüşmüştü. Gettonun hemen sınırında ise Hollywood sayesinde ismini çok iyi bildiğimiz birinin emaye fabrikası duruyordu: Oscar Schindler. Şu anda Krakow’da yaşayan Yahudilerin sayısı ise üç basamaklı sayılarda.

Gettonun ortasında ise, yaşlılar ve çocuklar başta olmak üzere kitlesel öldürmelerin gerçekleştiği meydan bulunuyordu. Bu meydanda Plaszow Toplama Kampı’na yürümeye mecali olmayan insanlar katlediliyordu. Bu sebeple meydanın adı daha sonra Getto Kahramanları olarak değiştirilmiştir.

Fotoğraf: Rika Kuriel

Bu meydanda günümüzde, Piotr Lewicki ve Kazimierz Latak tarafından tasarlanan ve 8 Aralık 2005’te sergilenmeye başlayan Boş Sandalyeler adlı anıt duruyor. Bu anıt gettodan kurtulan bir kişinin anlattığı bir hikayeden esinlenerek yapılmıştır: Okullarını terk etmeye zorlanan çocukların sandalyelerini sokak boyunca taşımaları…

Anıt 70 adet dağınık yerleştirilmiş bronz sandalyeden oluşuyor: 33 tane 1.4 metre yüksekliğinde sandalye ve daha ufak 37 adet 1.2 metre yüksekliğinde sandalyede. Her bir sandalye Krakow Yahudi cemaatinde katledilen 1000 kişiyi temsil etmektedir: 70.000 kişi…

Anıtın bulunduğu bu meydanda günümüzde otobüs ve tramvay durakları bulunmakta. Toplu taşıma bekleyen yerli halk kimi zaman bu sandalyelere oturup beklemektedirler. Anıta bir şekilde temas etmek, onunla bütünleşmek aslında herkesin bir gün kurban olarak nitelendirilebileceğini hatırlatmaktadır.

Sandalyeler Krakow gettosunun tamamen boşaltılıp Yahudilere ait eşyaların sokaklara saçılmasını hatırlatmakta ve; kayıp ve eksikliği sembolize etmektedir.

Steven Spielberg, Schindler’s List filmini fahiş bir hata yaparak Ofra Haza’nın Yeruşalayim Şel Zahav (Jerusalem of Gold) şarkısı ile bitirmiştir. Oysa ki, filmin geçtiği dönemde bu şarkı henüz bestelenmemişti. Filmin son sahnesindeki müzik daha sonra Eli Eli şarkısı ile değiştirildi…