Herkül Millas’ın kaleme aldığı Yunan Ulusunun Doğuşu isimli kitabı okurken karşıma birkaç alıntı çıktı. Alıntılar kitabın Türkiye Tarihi – İmtiyaz bölümünden. Konuyla ilgili tarihçilerin değerlendirmelerinin karşılaştırmalı olarak incelendiği bu bölümde “devlete sızan bir musibet” olarak rüşvetin azınlıklarla nefret söylemi içinde nasıl ilişkilendirildiğini görüyoruz:
“Berkes’e göre “rüşvet bu dinlerin (Hıristiyanlık’ın) ve arkalarındaki devletlerin hediyesidir” ve rüşvet devlete sızdıktan sonra artık yönetim olanağı kalmamıştır.”
“Rüşvetle ilgili olarak A. Mumcu da aynı görüştedir: “Ancak Türkler bu yolsuzluğa bizzat Rumlar tarafından itilmişlerdir. Rumlar’ın pek ihtiraslı ve paraya düşkün bir karakter taşımaları bunda herhalde önemli bir rol oynamıştı”. Yazar, kilise tamiri “şiddetle yasak” olduğu için bu yönde izin almak için nasıl rüşvet verildiğini anlatmakta, ama hemen arkasından Ermeniler’in de, Yahudiler’in de rüşvet verdiklerini okuyoruz. “Bazı yöneticilerin de zaman zaman Ermeni rahiplerden zorla para aldıklarını biliyoruz; her yeni haham miri pişkeşini öderdi. Musevilerin bazen baskıya maruz tutuldukları bilindiğinden, miri pişkeşin ödenmesinden önce bazı rüşvet olaylarının cereyanını kabul edebiliriz” denmektedir.
İki yüz sayfa sonra Türk ulusunun “karakteri” de söz konusu olmakta, rüşvet alan Türkler bu kez savunulmaktadır: “Türk memurlarının pek paraya düşkün ve açgözlü oldukları” ileriye sürülmekte, ama “Türkler’in başka ulusların mensuplarından daha kötü karakterde olduklarını ileri sürmek mümkün değildir” demektedir.”
*Pişkeş: Farsça’da “hediye, armağan ya da hibe” anlamına gelen sözcük Türk siyasi lügatında “Astın bağlı bulunduğu kişiye saygı ve bağlılık işareti olarak sunduğu hediye” anlamında kullanılmıştır. https://tr.wikipedia.org/wiki/Pi%C5%9Fke%C5%9F
Herkül Millas’ın alıntı yaptığı kitaplar:
Berkes, Niyaz, Teokrasi ve Laiklik, Adam, İstanbul, 1974.
Mumcu, Ahmet. Osmanlı Devletinde Ruşvet, İnkılap Yayınları, İstanbul, 1985
Herkül Millas’ın kaleme aldığı Yunan Ulusunun Doğuşu isimli kitabı okurken karşıma birkaç alıntı çıktı. Alıntılar kitabın Türkiye Tarihi – İmtiyaz bölümünden. Konuyla ilgili tarihçilerin değerlendirmelerinin karşılaştırmalı olarak incelendiği bu bölümde “devlete sızan bir musibet” olarak rüşvetin azınlıklarla nefret söylemi içinde nasıl ilişkilendirildiğini görüyoruz:
“Berkes’e göre “rüşvet bu dinlerin (Hıristiyanlık’ın) ve arkalarındaki devletlerin hediyesidir” ve rüşvet devlete sızdıktan sonra artık yönetim olanağı kalmamıştır.”
“Rüşvetle ilgili olarak A. Mumcu da aynı görüştedir: “Ancak Türkler bu yolsuzluğa bizzat Rumlar tarafından itilmişlerdir. Rumlar’ın pek ihtiraslı ve paraya düşkün bir karakter taşımaları bunda herhalde önemli bir rol oynamıştı”. Yazar, kilise tamiri “şiddetle yasak” olduğu için bu yönde izin almak için nasıl rüşvet verildiğini anlatmakta, ama hemen arkasından Ermeniler’in de, Yahudiler’in de rüşvet verdiklerini okuyoruz. “Bazı yöneticilerin de zaman zaman Ermeni rahiplerden zorla para aldıklarını biliyoruz; her yeni haham miri pişkeşini öderdi. Musevilerin bazen baskıya maruz tutuldukları bilindiğinden, miri pişkeşin ödenmesinden önce bazı rüşvet olaylarının cereyanını kabul edebiliriz” denmektedir.
İki yüz sayfa sonra Türk ulusunun “karakteri” de söz konusu olmakta, rüşvet alan Türkler bu kez savunulmaktadır: “Türk memurlarının pek paraya düşkün ve açgözlü oldukları” ileriye sürülmekte, ama “Türkler’in başka ulusların mensuplarından daha kötü karakterde olduklarını ileri sürmek mümkün değildir” demektedir.”
*Pişkeş: Farsça’da “hediye, armağan ya da hibe” anlamına gelen sözcük Türk siyasi lügatında “Astın bağlı bulunduğu kişiye saygı ve bağlılık işareti olarak sunduğu hediye” anlamında kullanılmıştır. https://tr.wikipedia.org/wiki/Pi%C5%9Fke%C5%9F
Herkül Millas’ın alıntı yaptığı kitaplar:
Berkes, Niyaz, Teokrasi ve Laiklik, Adam, İstanbul, 1974.
Mumcu, Ahmet. Osmanlı Devletinde Ruşvet, İnkılap Yayınları, İstanbul, 1985
Paylaş: