Nazi lideri Adolf Hitler, İkinci Dünya Savaşı’nın son aylarında sığınakta nasıl yaşadı? On binlerce halk sığınaklardan nasıl boşaltıldı? Tünellerden kaçan halkın arkasından niçin kanal suyu verildi?
Kaynak: Celal Özcan / Hürriyet
Berlin her köşesi tarih dolu bir kent. İki Dünya Savaşı’nın en şiddetli çatışmaları burada yaşandı. Bir üçüncü dünya savaşı için ABD ve Rus askerleri, Berlin’de burun buruna geldi. 155 kilometre uzunluğunda, 3.6 metre yüksekliğindeki Berlin Duvarı, 28 yıl Soğuk Savaş’ın simgesi oldu. Bütün bunlar kentin ne kadar kara bir tarihe sahip olduğunu gösteriyor. Ama son dünya savaşının tüm acımasızlığını birebir hissetmek için, Hitler Sığınağı’nı ziyaret etmek gerekiyor.
Kentin ana meydanlarından Potsdamer Platz yakınında, Anhalter Bahnhof tren istasyonu yanıbaşındaki bu ürpertici sığınağı, Historiale adlı kuruluş gezdiriyor. Her gün ziyarete açık ve önceden randevu sistemine göre çalışıyor. Ziyaretçiler grup halinde içeri alınıyor. Führerbunker (Lider Sığınağı) Belgeseli’nin yer aldığı beş katlı sığınak dışardan bakınca betondan bir kaleyi andırıyor.
HİÇ HESAP ETMEMİŞ
Hitler, İkinci Dünya Savaşı’nı başlattığında Berlin’in bombalanacağını hiç hesap etmiyor. 1940’ta ilk bomba Berlin’e düşünce, acilen kentte bin sığınak yapılması emrini veriyor. Ancak 360 sığınak yapılabiliyor. Sığınak inşaatlarında Almanlar değil, Rus ve başka milletlerden zorunlu işçiler çalıştırılıyor. Halk için yapılan sığınakların beton duvar kalınlığı iki metre, Hitler’inki 2.8 metre. O zaman en büyük bomba 500 kilo ağırlığında ve Hitler sığınağı üzerine atılan 500 kiloluk bomba sadece 1.5 metrelik bir delik açabiliyor. Bugün asıl Hitler sığınağı yok. Ama Anhalter Bahnhof istasyonu yanındaki Dokumentation Führerbunker (Lider Sığınağı Belgeseli) adını taşıyan sığınağın ikinci katı, orijinaline sadık kalınarak, Hitler’in sığınağına çevrilmiş. Böylece ziyaretçi halkla Hitler sığınağı arasındaki farkı görüyor.
İÇİ DOLDURULDU
Hitler, Ocak 1945’te sığınağa yerleşiyor. Çalışma odasının duvarında Prusya Kralı Büyük Friedrich’in resmi asılı. Büyük Friedrich, Rusya, Fransa ve Avusturya’ya karşı 7 yıllık savaşın mimarı ve komutanı. Hitler, sığınağa önce sevgilisi Eva Braun’u alıyor. Ardından yaveri Martin Bormann, propaganda bakanı Joseph Göbbels ve sekreteri Traudl Junge taşınıyor. Savaşı kaybettiğini nihayet anlayan Hitler, 30 Nisan 1945’te sevgilisi Eva Braun’la burada intihar ediyor. 1 Mayıs 1945’te ise nazi rejiminin zihinsel tetikçisi Göbbels, önce altı çocuğunu, ardından karısıyla kendisini zehirliyor. Onları Hitler’in savaştaki generalleri izliyor.
Hitler sığınağını Sovyet ordusu savaşın bitiminde havaya uçurmak istiyor. Sadece havalandırma kuleleriyle acil çıkış kapıları hasar görüyor. Doğu Berlin yönetimi ikinci kez sığınağı havaya uçurmayı deniyor, ancak başarılı olamıyor. 1980’li yılların sonunda sığınağın duvarları sökülüp içi dolduruluyor. İki Almanya’nın birleşmesinden sonra sığınak, neonazilerin ziyaret yerine dönüşmemesi için dümdüz ediliyor.
BOMBADAN ÇOK HAVASIZLIK
Halkın sığınağına sadece üstün ve saf anlamında ari ırk sayılan Almanlar girebiliyor. Burası 3 bin 500 kişi alıyor. Ama savaşın sonuna doğru kente bomba yağınca, 3 bin 500 kişilik sığınağa 12 bin kişi sığınıyor. Savaşın son haftalarında ise sığınağa ne dışardan hava, ne de su pompalanıyor. Elektrikler kesiliyor. İçerde havasızlıktan, dışardaki bombalardan daha çok insan ölüyor. Ama insanlar yine de dışarda bombalarla havaya uçmak yerine, içerde havasızlıktan ölmeyi tercih ediyor. Asıl korkunç olay ise savaşın bitimine birkaç gün kala yaşanıyor. Kenti kuşatan Sovyet ordusunun tünellerden kente gireceği korkusuyla, sığınaktaki halka derhal sığınağı boşaltması ve tünellerden kaçarak başının çaresine bakması emri veriliyor. Sovyet askerlerinin tünele girmesini önlemek için Lahdwehr kanalı patlatılarak, su tünele yönlendiriliyor. Halk tünelde ani su baskınıyla karşı karşıya kalıyor. Yüzlerce insan su baskınıyla hayatını kaybediyor. Dört yaşında suyun akıntısıyla gelen bir çocuğu kurtarmak isteyen bir kadın, çocuğun ölü olduğunu görünce tekrar suya bırakıyor.
Nazi lideri Adolf Hitler, İkinci Dünya Savaşı’nın son aylarında sığınakta nasıl yaşadı? On binlerce halk sığınaklardan nasıl boşaltıldı? Tünellerden kaçan halkın arkasından niçin kanal suyu verildi?
Kaynak: Celal Özcan / Hürriyet
Berlin her köşesi tarih dolu bir kent. İki Dünya Savaşı’nın en şiddetli çatışmaları burada yaşandı. Bir üçüncü dünya savaşı için ABD ve Rus askerleri, Berlin’de burun buruna geldi. 155 kilometre uzunluğunda, 3.6 metre yüksekliğindeki Berlin Duvarı, 28 yıl Soğuk Savaş’ın simgesi oldu. Bütün bunlar kentin ne kadar kara bir tarihe sahip olduğunu gösteriyor. Ama son dünya savaşının tüm acımasızlığını birebir hissetmek için, Hitler Sığınağı’nı ziyaret etmek gerekiyor.
Kentin ana meydanlarından Potsdamer Platz yakınında, Anhalter Bahnhof tren istasyonu yanıbaşındaki bu ürpertici sığınağı, Historiale adlı kuruluş gezdiriyor. Her gün ziyarete açık ve önceden randevu sistemine göre çalışıyor. Ziyaretçiler grup halinde içeri alınıyor. Führerbunker (Lider Sığınağı) Belgeseli’nin yer aldığı beş katlı sığınak dışardan bakınca betondan bir kaleyi andırıyor.
HİÇ HESAP ETMEMİŞ
Hitler, İkinci Dünya Savaşı’nı başlattığında Berlin’in bombalanacağını hiç hesap etmiyor. 1940’ta ilk bomba Berlin’e düşünce, acilen kentte bin sığınak yapılması emrini veriyor. Ancak 360 sığınak yapılabiliyor. Sığınak inşaatlarında Almanlar değil, Rus ve başka milletlerden zorunlu işçiler çalıştırılıyor. Halk için yapılan sığınakların beton duvar kalınlığı iki metre, Hitler’inki 2.8 metre. O zaman en büyük bomba 500 kilo ağırlığında ve Hitler sığınağı üzerine atılan 500 kiloluk bomba sadece 1.5 metrelik bir delik açabiliyor. Bugün asıl Hitler sığınağı yok. Ama Anhalter Bahnhof istasyonu yanındaki Dokumentation Führerbunker (Lider Sığınağı Belgeseli) adını taşıyan sığınağın ikinci katı, orijinaline sadık kalınarak, Hitler’in sığınağına çevrilmiş. Böylece ziyaretçi halkla Hitler sığınağı arasındaki farkı görüyor.
İÇİ DOLDURULDU
Hitler, Ocak 1945’te sığınağa yerleşiyor. Çalışma odasının duvarında Prusya Kralı Büyük Friedrich’in resmi asılı. Büyük Friedrich, Rusya, Fransa ve Avusturya’ya karşı 7 yıllık savaşın mimarı ve komutanı. Hitler, sığınağa önce sevgilisi Eva Braun’u alıyor. Ardından yaveri Martin Bormann, propaganda bakanı Joseph Göbbels ve sekreteri Traudl Junge taşınıyor. Savaşı kaybettiğini nihayet anlayan Hitler, 30 Nisan 1945’te sevgilisi Eva Braun’la burada intihar ediyor. 1 Mayıs 1945’te ise nazi rejiminin zihinsel tetikçisi Göbbels, önce altı çocuğunu, ardından karısıyla kendisini zehirliyor. Onları Hitler’in savaştaki generalleri izliyor.
Hitler sığınağını Sovyet ordusu savaşın bitiminde havaya uçurmak istiyor. Sadece havalandırma kuleleriyle acil çıkış kapıları hasar görüyor. Doğu Berlin yönetimi ikinci kez sığınağı havaya uçurmayı deniyor, ancak başarılı olamıyor. 1980’li yılların sonunda sığınağın duvarları sökülüp içi dolduruluyor. İki Almanya’nın birleşmesinden sonra sığınak, neonazilerin ziyaret yerine dönüşmemesi için dümdüz ediliyor.
BOMBADAN ÇOK HAVASIZLIK
Halkın sığınağına sadece üstün ve saf anlamında ari ırk sayılan Almanlar girebiliyor. Burası 3 bin 500 kişi alıyor. Ama savaşın sonuna doğru kente bomba yağınca, 3 bin 500 kişilik sığınağa 12 bin kişi sığınıyor. Savaşın son haftalarında ise sığınağa ne dışardan hava, ne de su pompalanıyor. Elektrikler kesiliyor. İçerde havasızlıktan, dışardaki bombalardan daha çok insan ölüyor. Ama insanlar yine de dışarda bombalarla havaya uçmak yerine, içerde havasızlıktan ölmeyi tercih ediyor. Asıl korkunç olay ise savaşın bitimine birkaç gün kala yaşanıyor. Kenti kuşatan Sovyet ordusunun tünellerden kente gireceği korkusuyla, sığınaktaki halka derhal sığınağı boşaltması ve tünellerden kaçarak başının çaresine bakması emri veriliyor. Sovyet askerlerinin tünele girmesini önlemek için Lahdwehr kanalı patlatılarak, su tünele yönlendiriliyor. Halk tünelde ani su baskınıyla karşı karşıya kalıyor. Yüzlerce insan su baskınıyla hayatını kaybediyor. Dört yaşında suyun akıntısıyla gelen bir çocuğu kurtarmak isteyen bir kadın, çocuğun ölü olduğunu görünce tekrar suya bırakıyor.
Paylaş: