las-afis-2

Senaryosunu Rita Ender’in yazdığı, kamera çekimlerini Yorgos Demir’in gerçekleştirdiği Türkiye’de Yahudi İspanyolcasının gençler arasındaki son durumunu konu alan ‘Las Ultimas Palavras / Son Sözcükler’ belgeseli Yüzleşme Derneği’nin 21 Şubat Dünya Anadil Günü vesilesiyle düzenlediği İKİ DİL, BİR FİLM BİR KİTAP etkinliğinde de izleyicilerle buluştu.

Rita Ender, belgeselde 25- 35 yaş aralığındaki Türkiyeli Yahudi bireylere Judeo Espanyol dili hakkındaki deneyimlerini soruyor. Daha doğru bir ifade ile bu yaş aralığının bu dilden ne hatırladığını belgeliyor. Bu açıdan bakınca, belgeselin Judeo Espanyol dilinde “son kelimeler” anlamına gelen başlığı oldukça açıklayıcı hale geliyor. Türkiye’de yaşayan Sefarad Yahudilerinin 1492 de İspanya’dan göç ederken yanlarında getirdikleri ortaçağ İspanyolcası aradan geçen zaman içinde Yunanca, Bulgarca, Türkçe, Fransızca İtalyanca ve İbranice dilleri ile etkileşerek bugün Judeo Espanyol adını verdiğimiz dile evrildi. Judeo Espanyol, bugün bu mirasın son temsilcileri sayılabilecek genç bireyler tarafından tanınıyor ancak konuşulabilen hatta bazıları için anlayabildikleri bir dil bile değil.

Yazılı kanunlara dayanmasa da herkesin bildiği çeşitli uygulamalar ve politikalar nedeni ile sadece üç nesli kapsayan bir zaman aralığında Judeo Espanyol’un önce sokaktan ardından evin içinden adım adım silinme hikâyesinin son sayfalarını “okuyabileceğiniz” belgesel toplam 33 dakika uzunluğunda.

Las Ultimas Palavras, özetle, ailelerinde Judeo Espanyol dili ile bir şekilde tanışmış olan kişiler için, bu dilin ve taşıdığı kültürün bugünkü durumu hakkında hüzünlü ancak oldukça net bir fotoğraf çekiyor.

2014 ve 2015 yıllarında kayıtları tamamlanan belgesel, dünya prömiyerini geçtiğimiz yılın Temmuz ayında Troisième Université d’été Judéo-Espagnole kapsamında Paris’te yapmıştı. Ardından ülkemizdeki ilk gösterim Büyükada’daki Lale sinemasında yapıldı Bunu İstanbul’daki Limmud etkinliği, Antakya’daki Kimlikler Bağlamındaki Antakya, Sosyal Medya ve Azınlıklar Atölyesi ve İzmirde’deki 6. İnsan Hakları Belgesel Film Günleri kapsamındaki gösterimler izlemişti.

Agos Gazetesinin Belgeselin senaristi Rita Ender ile yapılmış bir röportajına,

http://www.agos.com.tr/tr/yazi/12266/ladinodan-kalan-kelimelerin-pesinde-bir-belgesel linkinden erişmek mümkün.

Las Ultimas Palavras Belgeseli herhangi biryerden satın alınamıyor. Gösterim tarihleri yapımın Facebook’taki sayfasından https://www.facebook.com/Las-Ultimas-Palavras-1101833299827612/timeline duyuruluyor.

Ayrıca yine Uluslararası Anadil Günü vesilesi ile 21- 26 Şubat 2016 tarihleri arasında http://muestroespanyol.com/media/ adresinden ücretsiz olarak izlemek mümkün.