Arşiv Makaleler

Pesah Öncesi Piyasadaki Dalgalanma ve Fahiş Matsa Fiyatları

Sarıyer Market’te satışa sunulan 35 TL’lik matsalar. 27 Mart 2019.

Yahudilerin Mısır’dan çıkışlarını kutladıkları ve 8 gün süren Pesah bayramı bu sene 19 Nisan’da başlıyor.

Pesah bayramında, halk arasında bilindiği şekilde “hamursuz” ürünler tüketildiği için, Pesah kurallarına uyulan Yahudi evleri Pesah öncesi evlerindeki hamurlu (daha doğrusu mayalı ve daha da doğrusu buğday, çavdar gibi belli ürünler) ürünleri tüketip mutfaklarında Pesah ekmeği matsaya ve hamursuz ununa yer açıyor.

Bayramın gelmesine henüz 20 gün gibi bir süre olmasına karşın, Yahudilerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerdeki süpermarketler ve Kaşer ürün satışı yapan Denet Gıda, Pesah için ithal ettikleri ürünleri piyasaya sürdüler.

Ne enteresandır ki, bazı süpermarketler Denet Gıda henüz ürünleri piyasaya sürmeden açıkladığı satış fiyatını, Denet Gıda’nın açıklaması üzerine hemen değiştirdi.

50’li yaşlarında Yahudi bir ev hanımı olan Leyla** şöyle anlatıyor: “Geçtiğimiz hafta hem Sarıyer Market’te hem de Carrefour’da matsa fiyatlarına baktım. Her ikisinde de matsaların kutusu 21 TL’ydi.” Leyla henüz bayrama çok zaman olduğu için o gün matsa almamış olduğunu ve bundan çok pişman olduğunu anlatıyor ve sonrasında ekliyor, “Denet Gıda satış fiyatını 30.5 TL olarak açıklar açıklamaz ertesi gün marketlerin her ikisinde de fiyat 21 TL’den 35 TL’ye çıktı.”

%66 oranındaki bu fiyat artışı hakkında ise süpermarketler adeta ‘tıp’ oynuyorlar. Leyla gülerek ekliyor: “Süpermarket görevlilerine bu konu hakkında soru yönelttiğimde bana fiyatın hiç bir zaman 21 TL olmadığını söylediler. Tüketiciyi salak yerine koyuyorlar.”

Geçtiğimiz sene süpermarketler Denet Gıda’nın piyasanın altında fiyattan Pesah ürünlerini satması sebebiyle isyan etmişti. Açıklanan ilk fiyatla süpermarketlerin Denet Gıda’nın altında fiyat belirlemeye çalıştıklarına işaret etse de, daha sonra gerçekleşen korkunç fiyat artışı bu tahminimizi çürütüyor. Diğer yandan tüm süpermarketlerin aynı gün aynı fiyat belirlemesi aralarında bir yatay anlaşma olabileceğine dair kuvvetli bir kanıt.

Sarıyer Market hamursuz reyonu. 27 Mart 2019.

Geçen sene süpermarketlerde matsa fiyatı 29.5 TL iken, Denet Gıda’da 24.5 TL’ydi. Bu sene ise, süpermarketlerde 35 TL iken, Denet Gıda’da 30.5 TL.

Sosyal medyada çokça takipçisi olan orta yaşlı bir Yahudi erkek ise fahiş matsa fiyatları üzerine sosyal medya hesabından “Bu sene sadece Agada’da matsa kullanalım, sonra yemeyelim.” yorumunda bulundu.

Denet Gıda yetkilisi ise matsa fiyatlarının artışı hakkında; “Bu fiyatlamalar Dolar’ın artışıyla alakalı. Geçen seneyle bu seneki fiyat arasında %17 – %18 gibi bir fark mevcut. Bu diğer gıda ürünlerine uygulanan zam oranıyla paralel. Denet Gıda matsa siparişlerini Dolar’ın en yüksek olduğu dönemde vermişti. Aradaki kur farkını Hahambaşılık sübvanse etti. Eğer bu sübvansiyon olmasaydı Denet Gıda matsa fiyatlarını daha yüksek belirleyecekti.” dedi.

Denet Gıda’nın fahiş matsa fiyatları hakkında söyledikleri her ne kadar gerçekçi işitilse de geçtiğimiz seneden bu seneye gerçekleşen zammın %17 dolaylarında değil %25 olduğunu vurgulamakta yarar var.

Diğer yandan süpermarket zincirlerinin skandal fiyat değişikliği kararının, tüketiciye açıklama yapmamalarının ve Denet Gıda’nın fiyat politikasının Yahudi evlerinde tüketilecek veya artık tüketilmeyecek matsaları doğrudan etkileyeceği belli.

** Deneyimlerini paylaşan Yahudi ev hanımının gerçek ismi Leyla değildir. İsminin kullanılması istenmediği için değiştirilmiştir.