Bir Ladino rakı şarkısı, yüzlerce yıl önce bu topraklardan çıkmış ve şu anda dünyayı geziyor. Biz unutmuşuz yazarımız Sefarad bize hatırlattı. Zeki Müren’in, Müzeyyen Senar’ın yanına bir de bunu ekleriz artık. Harika bir yazı yazmış bizler için.
Rakı şarkısı
İnsanlar dünyayı gezer de şarkılar gezmez mi? (Birgezginin sayfası olduğu için yazıya böyle iddialı bir giriş yaptım)
Bu yazıda, farklı bir renk olsun diye, dünyayı turlayan bir rakı şarkısını sizinle paylaşmak isterim.
Rakı Şarkısı
Siz de bilirsiniz, tiyatroda, müzikallerde mahallenin delisi, polisi, dilencisi gibi farklı karakterler olduğu gibi mahallenin sarhoşu da karşımıza çıkar. Mesela, Karagöz Hacivat’ta elinde şarap şişesiyle gezen Matiz (Sarhoş) tasviri vardır.
Rakı Şarkısı _ Matiz
Hacivat- Karagöz oyunlarındaki sarhoş ve külhanbeyi tiplerinin hepsi yaklaşık olarak aynı tiplerdir.Bekri Mustafa, Bekri Veli, Sakallı Deli, Hımhım Ali, Hovarda Çakır, Kırmızı Suratlı Bakır, Burunsuz Mehmet, Çopur Hasan, Cingöz Mustafa…
İşte böyle antika sarhoş tiplemelerine göz gezdirirken, internette eğlenceli bir şarkıyla karşılaşmam bir oldu.
Rakıya hitaben yazılmış ve, Sefaradların 15inci yüzyılda konuştuğu eski İspanyolcası Ladino dilinde seslendirilen, bir matizin seslendirdiği “rakı” şarkısıydı bu.
Bilmeyenler için : 1492’de İspanya ve Portekiz’de yaşayan Yahudiler, Hıristiyan hükümdarlar tarafından ülkeden kovulunca, birçoğu Hollanda, İtalya, Balkanlar, Türkiye (Osmanlı İmparatorluğu), kuzey Afrika ve Orta doğu bölgelerindeki topluluklar tarafından kabul edildiler. Büyük çoğunluğu 1492 göçüyle Osmanlı topraklarına yerleşip kültürlerini devam ettiren bu topluma Sefarad Yahudileri denilmekte.
Sefarad göçünü gösteren harita
Ladino ise 15. yüzyıl İspanya’sında Sefarad Yahudilerin kendi aralarında konuştuğu ve göçle bu topraklara getirdiği bir dil. Ladino zamanla o eski İspanyolca’nın üzerine İbranice, Türkçe kelimelerin eklenmesiyle daha da zenginleşmiş.
Günümüzde hala ladino konuşanların “El Vapor Esta Yanaşeyando a la İskele” (Vapur iskeleye yanaşıyor) gibi espirili, fonetiği kulağa hoş gelen 15.yüzyıldan kalma çok eski bir çeşit İspanyolca diyebiliriz.
Günümüzde konuşulan modern İspanyolcaya çok benzer bir dil olan Ladino, yaklaşık 600 yüzyıl boyunca kendi koruyabilse de maalesef lisanın güncelliğini yitirmesi ile, artık kaybolmaya, unutulmaya yüz tutmuş durumda.
Rakı şarkımıza dönersek, müzikallerde Ladino lisanında söylenilen, hahamların eşliğinde hip hop yaptığı, Ortadoğu ezgileriyle dans edilen ve farklı ülkelerden insanları neşelendiren bu eserin her çeşidini internette bulmak mümkün.
İşte bu sebeple şarkımıza “Rakının, dünyayı gezen Ladino türküsü” diyorum.
Şarkının Ladino ve çevirdiğim Türkçe sözleri şöyle:
LA VİDA DO POR EL RAKİ (LADİNO)
La vida do por el rakí,
Yo no puedo deşarlo.
De bever nunka me artí,
De tanto amarlo.
Kuando está en el baril,
No avlo kon dingunos,
Kuando me ago kior kandil,
Me kaygo en el lodo.
LA VİDA DO POR EL RAKİ (LADİNO)
Rakı için hayatımı veririm
İçmeyi bırakamıyorum
Hiç yorulmayacağım içmekten
çünkü onu çok seviyorum
Fıçı boşaldı mı
Kimseyle konuşmam
Çok içip, alevlendim mi
Çamur banyolarına düşerim
Sizler için bu ülkeden çıkan dünyaca ünlü rakı şarkısının birkaç farklı versiyonunu derledim…
Keşfetmek isimli internet sitesinde yer alan “Dünyayı Gezen Bir Ladino Rakı Şarkısı: La Vida Por El Raki” başlıklı yazıyı sizlerle paylaşmak istedik.
Kaynak: Keşfetmek
Bir Ladino rakı şarkısı, yüzlerce yıl önce bu topraklardan çıkmış ve şu anda dünyayı geziyor. Biz unutmuşuz yazarımız Sefarad bize hatırlattı. Zeki Müren’in, Müzeyyen Senar’ın yanına bir de bunu ekleriz artık. Harika bir yazı yazmış bizler için.
İnsanlar dünyayı gezer de şarkılar gezmez mi? (Bir gezginin sayfası olduğu için yazıya böyle iddialı bir giriş yaptım)
Bu yazıda, farklı bir renk olsun diye, dünyayı turlayan bir rakı şarkısını sizinle paylaşmak isterim.
Rakı Şarkısı
Siz de bilirsiniz, tiyatroda, müzikallerde mahallenin delisi, polisi, dilencisi gibi farklı karakterler olduğu gibi mahallenin sarhoşu da karşımıza çıkar. Mesela, Karagöz Hacivat’ta elinde şarap şişesiyle gezen Matiz (Sarhoş) tasviri vardır.
Hacivat- Karagöz oyunlarındaki sarhoş ve külhanbeyi tiplerinin hepsi yaklaşık olarak aynı tiplerdir.Bekri Mustafa, Bekri Veli, Sakallı Deli, Hımhım Ali, Hovarda Çakır, Kırmızı Suratlı Bakır, Burunsuz Mehmet, Çopur Hasan, Cingöz Mustafa…
İşte böyle antika sarhoş tiplemelerine göz gezdirirken, internette eğlenceli bir şarkıyla karşılaşmam bir oldu.
Rakıya hitaben yazılmış ve, Sefaradların 15inci yüzyılda konuştuğu eski İspanyolcası Ladino dilinde seslendirilen, bir matizin seslendirdiği “rakı” şarkısıydı bu.
Bilmeyenler için : 1492’de İspanya ve Portekiz’de yaşayan Yahudiler, Hıristiyan hükümdarlar tarafından ülkeden kovulunca, birçoğu Hollanda, İtalya, Balkanlar, Türkiye (Osmanlı İmparatorluğu), kuzey Afrika ve Orta doğu bölgelerindeki topluluklar tarafından kabul edildiler. Büyük çoğunluğu 1492 göçüyle Osmanlı topraklarına yerleşip kültürlerini devam ettiren bu topluma Sefarad Yahudileri denilmekte.
Ladino ise 15. yüzyıl İspanya’sında Sefarad Yahudilerin kendi aralarında konuştuğu ve göçle bu topraklara getirdiği bir dil. Ladino zamanla o eski İspanyolca’nın üzerine İbranice, Türkçe kelimelerin eklenmesiyle daha da zenginleşmiş.
Günümüzde hala ladino konuşanların “El Vapor Esta Yanaşeyando a la İskele” (Vapur iskeleye yanaşıyor) gibi espirili, fonetiği kulağa hoş gelen 15.yüzyıldan kalma çok eski bir çeşit İspanyolca diyebiliriz.
Günümüzde konuşulan modern İspanyolcaya çok benzer bir dil olan Ladino, yaklaşık 600 yüzyıl boyunca kendi koruyabilse de maalesef lisanın güncelliğini yitirmesi ile, artık kaybolmaya, unutulmaya yüz tutmuş durumda.
Rakı şarkımıza dönersek, müzikallerde Ladino lisanında söylenilen, hahamların eşliğinde hip hop yaptığı, Ortadoğu ezgileriyle dans edilen ve farklı ülkelerden insanları neşelendiren bu eserin her çeşidini internette bulmak mümkün.
İşte bu sebeple şarkımıza “Rakının, dünyayı gezen Ladino türküsü” diyorum.
Şarkının Ladino ve çevirdiğim Türkçe sözleri şöyle:
LA VİDA DO POR EL RAKİ (LADİNO)
La vida do por el rakí,
Yo no puedo deşarlo.
De bever nunka me artí,
De tanto amarlo.
Kuando está en el baril,
No avlo kon dingunos,
Kuando me ago kior kandil,
Me kaygo en el lodo.
LA VİDA DO POR EL RAKİ (LADİNO)
Rakı için hayatımı veririm
İçmeyi bırakamıyorum
Hiç yorulmayacağım içmekten
çünkü onu çok seviyorum
Fıçı boşaldı mı
Kimseyle konuşmam
Çok içip, alevlendim mi
Çamur banyolarına düşerim
Sizler için bu ülkeden çıkan dünyaca ünlü rakı şarkısının birkaç farklı versiyonunu derledim…
İyi dinlemeler!
Taverna versiyonu
Nueva York / New York’ta söylenen versiyonu
Başta fesle, sırtta İspanyol şalıyla söylenen müzikal versiyonu
Daha çok radyolarda duymaya alıştığımız versiyon.
Rakı şarkısı içli söylenmezse olmaz. Gloria Levy
Keyifle dinlemeniz dileğiyle…
(*)Karagöz bilgileri kaynak: karagöz.net
Yazımıza müzikle ve Erkan Oğur ile devam edelim.
Paylaş: