Arşiv Makaleler

Yahudiler Tişabeav’da Neden Oruç Tutarlar? – Rika Kuriel

Tişabeav kelime anlamıyla Av ayının 9’u demektir. İbrani takvimine göre Av ayının 8’inde güneş batmadan başlayan oruç, ertesi gün yani Av ayının 9’unda güneş battıktan sonra sona erer. Tişabeav seneler içerisinde Miladi takvimde başka günlere rastlasa da İbrani takvimini düzenleyen Veadar ayı sayesinde her zaman Temmuz-Ağustos aylarına denk gelir. Bugün İbrani takvimine göre Av ayının 9’undayız.

Fotoğraf: chabad.org

Oruç 24 saat 40 dakika sürer ve bu sürede herhangi bir yiyeceğin yenmesi yasaktır. Tişabeav’da banyo yapmak da yasak olduğu için, denize ve havuza girmek de yasaktır. Bu sebeple yaz aylarında tutulan Tişabeav’ı küçük çocuklar genellikle ‘denize girmeme günü’ olarak adlandırır, Tişabeav’ın sona erip orucun açılmasından sonra kimi zaman evlerinde havuz partisi verirler. (Bu bir Büyükada geleneğidir.)

Tişabeav bir matem günüdür. Şabat veya Yom Kipur’dan farklı olarak, Tişabeav’da iş yapmak serbesttir. Şabat kuralları Tişabeav’da uygulanmaz.

Fotoğraf: chabad.org

Tişabeav’ın matem günü olarak belirlenmesinde rol oynayan pek çok olay vardır. Ne gariptir ki, tarih boyu Yahudilerin başına kötü olaylar pek çok defa Av ayının 9’unda gelmiştir. Bunlardan en bilinenleri ise Bet-Amikdaş olarak adlandırılan ve günümüzde sadece Batı Duvarı (Ağlama Duvarı) ulaşmış kutsal mabedin ilk olarak Babilliler, renove edilerek tekrar inşa edildikten sonra ise Romalılar tarafından Tişabeav günü yıkılmış olmasıdır.

Tişabeav günü gerçekleşmiş diğer trajik olaylar ise aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

  • Casusların Vaadedilmiş Topraklardan dönüşü (MÖ 1313) – Bu olaydan sonra Tanrı Israeloğulları’nın çölde 40 sene dolaşmıştır.
  • Bar Kohba İsyanı (MS 133) – Romalılara karşı verilen isyan kaybedildi ve Betar Yahudileri aynı tarihte katledildi.
  • Haçlı Seferi’nin başlangıcı (MS 1096) – Bu Haçlı seferi 10,000 Yahudinin ölümüne sebebiyet vermişti.
  • Yahudilerin İngiltere’den kovulması (MS 1290)
  • Yahudilerin Fransa’dan kovulması (MS 1306)
  • Yahudilerin İspanya’dan kovulması (MS 1453) – Kraliçe İsabel ve Kral Ferdinand tarafından imzalanan kovulma fermanında Yahudilerin Castilla ve Aragon krallıklarını terk etmeleri için öngörülen son tarih
  • Dünya Savaşı’nın başlaması (MS 1914) – Almanya’nın Rusya’ya savaş açtığını ilan ettiği tarih
  • Himmler’in ‘Nihai Çözüm’ünün Nazi Parti’si tarafından onaylanması (MS 1941) – Bunun sonucunda 6,000,000 Yahudinin katledildiği Holokost başladı.
  • Varşova Gettosu’ndan Treblinka’ya sürgünün başlaması(MS 1942)